Çin, ABD ile ticaret savaşı sürerken, cep telefonlarından savaş uçaklarına kadar her şeyin üretimi için kritik öneme sahip bazı ağır nadir toprak metalleri ve mıknatısların sevkiyatını durdurdu. ABD’den de karşı hamle geldi.

ABD Başkanı Donald Trump, kritik minerallere yönelik bir soruşturma başlatılması için bir kararname imzalayarak, doğal kaynaklar sektöründe yeni gümrük vergilerinin sinyalini verdi. Çip ve ilaç ithalatına yönelik son soruşturmaların ardından gelen bu adım, küresel ticaret savaşının kapsamının daha da genişleyeceğini işaret ediyor.

Resmi belgeye göre, 1962 tarihli Ticareti Genişletme Yasası’nın 232. Bölümü kapsamında yürütülen soruşturma, “işlenmiş kritik mineraller ve bunların türev ürünlerinin ithalatının ulusal güvenlik üzerindeki etkilerini belirlemeyi” amaçlıyor. “Nadir toprak elementleri de dâhil olmak üzere, işlenmiş mineraller şeklindeki kritik mineraller, ekonomik ve ulusal güvenlik için gerekli temel hammaddeler ve kritik üretim girdileridir.”

Aynı yasa daha önce Trump tarafından çelik ve alüminyuma yüzde 25 gümrük vergisi uygulamak ve bakır ithalatına yönelik bir soruşturma başlatmak için de kullanılmıştı.

Geçtiğimiz ay Başkan, Savunma Üretim Yasası’nı devreye sokarak kritik minerallerin yerli üretimini artırmak için bir kararname imzaladı ve sektöre finansman ve kredi gibi destekler sağladı. Söz konusu önlemin, küresel tedarik zincirine hakim olan Çin’i hedef aldığı düşünülüyor.

Bir TD Economics raporu, Çin’in 2022 yılında ABD hükümeti tarafından belirlenen 50 kritik mineralin yarısından fazlasının küresel üretimine hakim olduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca rafine etme konusunda da neredeyse tekel konumunda ve küresel nadir toprak elementlerinin yüzde 90’ını işliyor. Ticaret savaşında elini güçlendirmek için ABD’nin bu endüstriyel malzemelerin tedarikini çeşitlendirmesi gerekecek.

Salı günkü soruşturma belgesinde, “İşlenmiş kritik mineraller ve bunların türev ürünleri, az sayıda yabancı tedarikçiye bağımlı olmaları nedeniyle önemli küresel tedarik zinciri kırılganlıkları ve piyasa çarpıklıklarıyla karşı karşıyadır,” deniliyor ve şu da ekleniyor: “ABD’nin ithalata bağımlılığı ve tedarik zincirlerimizin kırılganlığı, ulusal güvenlik, savunmaya hazırlık, fiyat istikrarı ve ekonomik refah ve esneklik açısından risk potansiyelini artırmaktadır.”

Şubat ayında Trump, barış görüşmelerinin bir parçası olarak Ukrayna’nın 500 milyar dolar (442 milyar euro) değerinde nadir toprak ve kritik minerallerini talep etti: bu hamle, ABD’nin Çin’e karşı konumunu güçlendirmeye yönelik stratejik bir çaba olarak da görülüyor.

Piyasa tepkileri

Avustralya’nın önde gelen madencilik hisseleri çarşamba günkü Asya seansında düştü: BHP hisseleri yüzde 1,2, Rio Tinto hisseleri yüzde 2,3 ve Phibara Minerals hisseleri TSİ 06:52 itibarıyla yüzde 2,9 değer kaybetti. Emtialarda, SGX’teki demir cevheri (CFR Çin) vadeli işlemleri yüzde 0,35 gerilerken, bakır vadeli işlemleri yüzde 0,91 düştü.

Kaynak sektöründeki gerileme, Nvidia’nın Çin’e yönelik yeni ABD ihracat kısıtlamalarıyla karşı karşıya olduğu ve bunun teknoloji devine milyarlarca dolara mal olabileceği yönündeki haberlerle de bağlantılı olabilir. Bu yeni düzenlemelerin bakır ve çip üretiminde kullanılan bazı kritik mineraller gibi endüstriyel kaynaklara olan talebi azaltması bekleniyor. Trump’ın son soruşturmasıyla birleşen bu haberler, piyasalarda daha geniş çaplı bir zayıflığa yol açtı.

Avrupa piyasaları, yoğunlaşan küresel ticaret savaşının dalgalanma etkilerini yakında hissedebilir ve hisse senedi vadeli işlemleri büyük endekslerde daha düşük bir açılışa işaret ediyor.

Kaynak: euronews.com