Denizcilik sektöründe dijitalleşme her gecen gün artarak popular olan bir konu ve hemen hemen her şirket ve organizasyon bu konuda farklı programlar ve yazılımlar geliştirerek bunları son kullanıcıların hizmetine sunuyor. Bu yeni insansızlasma, sanal gerçeklik ve otomasyon anlayışı tüm is süreçlerinde özellikle ve özenle parlatılıyor. Elbette cağın ticari ve sektörel gereklerini yakalamak, uyumlanmak önemli bir konu ama dijitalleşmeden arzulanan gerçek beklentinin ve fonksiyonun yerine getirilmesi daha önemli bir gereklilik.

Günümüzde artık hemen hemen tüm uzaktan izleme sistemleri, çeşitli jurnaller ve kontrol listeleri dijital ortama taşındı. Gemilerde çeşitli programlar vesilesi ile dijitalleşen uzaktan kayıt ve izleme sistemlerinin düzenle kayıtlarının girişlerinin yapılması; günlük, haftalık ve aylık raporlarının hazırlanması gemideki online / internete bağlı bilgisayarlar sayesinde gerçekleşiyor.

Bu beraberinde gemi personelinin bilgisayar ekranları karsısında daha fazla zaman geçirmesine sebep oluyor. Bilgisayarlar ise genellikle güverte departmanı için köprü üstünde ( geminin beyninde) ve makine departmanı için makine kontrol dairesinde ( geminin kalbinde ) yer alıyor. Bu esnada gemi hemen her zaman rutin seyrine devam ediyor ve limanda ise rutin yükleme ve tahliye operasyonları kesintisiz olarak sürüyor. Elbette bu durum beraberinde dikkat dağılması ile gelen bazı istenmeyen kazaya yakın durumların atlatılmasına ve hatta ciddi kazaların, yaralanmaların ve ölümlerin gerçekleşmesine neden olabiliyor.

Uzunca bir sure gemi pruvası ve etrafında olan bitenler ile bağlantısı ekran meşguliyeti yüzünden kesilen bir güverte vardiya zabitinin sebep olabileceği artan çatışma risklerini öngörmek çok zor olmasa gerek. Bazen gemiler yoğun sefer bölgelerinde kısa yakın seferler ile uzun süreçlerde çalışmak zorunda kalıyorlar.

Bu noktada güvertedeki türlü yetişmeyen işler dolayısı ile köprü üstünde gözcü bulundurma zorunluluğunun da atlanması sonucunda gemi daha büyük riskler alıyor. Diğer taraftan geminin seyir emniyetinin bir gözcüye /usta gemiciye emanet edilmesi, bu vesile ile yüz milyonlarca dolarlık ticari varlığın ve en az 20-25 gemi personelinin ve ailelerinin hayatinin kaderi ile Rus ruleti oynanması kabul edilebilir değildir.

Benzer şekilde makine dairesinde onlarca aktif çalışan sistem , donanım ve makinenin yakından izlenmesi ve kontrol edilmesi yerine uzun saatlerce makine kontrol dairesinde bilgisayar karsısında kalan vardiya mühendisi makine dairesi içerisinde gelişen pek çok olumsuz değişimleri kaçırabiliyor.

Çalışan ekipmanın yanında olsa belki çıkan sıra dışı vibrasyon ve vuruntuyu duyabilecek, sıra dışı artan sıcaklıkları fark edebilecek ama o sırada uzun suredir bilgisayarın karsısında dijitalleşen programların girdilerini tamamlamakla meşgul. Bu durum, ekipmanlar üzerinde ciddi maddi hasarlar oluşmasına hatta kritik bazı ekipmanların kullanılamaz hale gelmesi ile geminin emniyetli sefer yapamaz hale gelebilmesine sebep olabilmektedir.

İlaveten sektörün ürettiği dijitalleşme ürünlerinin çoğu kullanıcı dostu değil. Kullanıcının işini kolaylaştırmaktan ziyade isin dublikasyonuna ve döngüsel olarak tekrarlanmasına sebep oluyor. Baktığınızda önde ticari modern bir ara yüz görseniz bile arkada çalışan matematiksel algoritma gemi personelinin isini kolaylaştırmaktan ve gerçek ihtiyacını karşılamaktan çok uzak kalıyor.

Diğer taraftan gemilerdeki artan dijitalleşme, gemideki evrak işleriyle ilgili ek sorunları da beraberinde getiriyor. Bir gemi ne kadar dijitalleşirse, o kadar fazla dijital evrak üretiyor. Gemi personeli üzerindeki komputurize iş yükü artıyor ve seyir güvenliğini bundan olumsuz etkileniyor. Gemi personeli üzerindeki dijital iş yükleri sistemlere her gecen gün yeni bir yazılım/program eklenmesi ile daha da artıyor ve bu iş yükü nedeniyle durumsal farkındalık ve seyir güvenliği ciddi tehlikeye giriyor.

Geminizi SIRE ve Rightship veya PSC gibi kritik denetimlere hazırlamak bu evrak işleriyle doğrudan ilgili olduğundan bu evrak işlerini tamamlamak için sadece iki seçenek var: navigasyon/seyir güvenliğini göz ardı edin / atlayın veya ( çalışma ve dinlenme saatlerine ) HOWR’ye uymayın, aşırı yorgun olmanızda kritik görevleriniz yapmaya devam edin. Hiç kimse hangisinin daha kötü olduğunu belirleyemez. Her iki durumun sonunda ciddi bir olumsuzluk, kaza, kayıp yaşanacağı aşikârdır.

Yapılan en son araştırmalara göre, denizciler arasında ( çalışma ve dinlenme saatlerinde ) HOWR’da zaten bir ayarlama yapılması kültürü / her şey kurallara uygunmuş gibi gösterme kültürü var ve gemi adamlarının yüzde 65’ten fazlası bunun yapıldığını kabul ediyor. Dijitalleşme maalesef bu konuda da gemi adamlarına hiç yardımcı olmuyor. Artan farklı yazılım ve programlarla sadece iş yükünü artırıyor ve bu hatalı -mis gibi yapma kültürünün devam etmesini teşvik ediyor.

Dijital yazılımlarla evrak işlerinin sektöre tanıtılması ve ardından yapay zekanın denizcilik endüstrisine girmesiyle, gemilerdeki gemi personelinin sayısı azalacak ve yukarıda belirtildiği gibi, ya seyir güvenliği ya da mevcut personelin dinlenme saatleri ihlal edilecek, bu da denizlerde yakın gelecekte daha fazla olumsuz olaya, kazaya ve sonuç olacak; daha fazla maddi hasar, can kaybı ve çevre kirliliğe yol açacaktır.

İlaveten yeni surum dijital platformların piyasaya sürülmesi ve gemilerde kullanılmasıyla birlikte, çoğu zaman eski kullanılan sistemlerden yeni sistemlere geçişte ve hatta yeni kullanıma alınan iki uyumsuz platform arasında zahmetli ve uzun bir geçiş sureci oluyor. Günün sonunda yazılım üreticileri genellikle kar odaklıdır ve ürünleri çoğunlukla kullanıcı dostu değildir; kullanımı zordur ve adaptasyonu çok zaman alıcıdır.

Örneğin, bir kayıt defteri girdisi için bir platformdan, planlı bakim tutum PMS için başka bir platforma geçiş yapmak, kullanıcı ara yüzünü tamamen değiştirerek kullanıcı zabit veya mühendisin alışageldiği rutin işini ve rutin isleyişini zorlaştırır. Çoğu zaman, aralarında uyumluluk olmadığı için platformlardan birinden gelen bilgilerin diğerine tek tek düzenlenerek manuel olarak aktarılması gerekir.

Bu, insan hataları olasılığını ve ardından tekrarlayan is döngüleri ile gemi personeli üzerindeki ilave zaman kaybını, iş yükünü ve mental yorgunluğu artırır.

Yeni sektörel araştırmalara göre, denizcilik endüstrisi dünya çapında nitelikli denizci / gemi adamı temini sıkıntısı ile mücadele ediyor ve yeni teknolojiler / insansızlasma (otomasyon) bu sorunu çözmeyi kolaylaştırmıyor. İşin içinde maddi çıkarlar olduğundan ve sektörün daha yüksek kar talebi olduğundan, işgücünün kalitesi eskiye göre zaten oldukça düşmüştür.

Eğitimsiz ve çok yönlü düşünemeyen, yoksul ülkelerden gelen düşük nitelikli işçiler daha düşük ücretler için işe alınırlar, ancak yine de sınırlarının ve potansiyel/kapasite sorunlarının farkında olunarak yeni dijital teknolojileri anlamaları ve kullanmaları beklenir ve istenir.

Tüm bu olumsuz şartlar altında olası herhangi bir kazayı önlemek için, yeni işe alınan gemi adamlarının iyi eğitimli olması ve denizcilik nakliye şirketlerinin ISM kuralları ve SMS’lerinde yer alan prosedürlerin riskleri azaltıcı anlamda çok sağlam olması gereklidir.

Kayıt defterleri, kontrol listeleri ve ilgili tüm evrak işleri için geliştirilen dijital platformlar ve uzaktan kameralı anlık izleme sistemleri ile gemi personeli, şirket tarafından sürekli olarak kontrol edildiğini ve izlendiğini hissetmektedir. Bu durum, isin eksiksiz yapılmasına ilişkin çok daha fazla psikolojik konsantrasyon gerektiğinden gemi adamı üzerinde daha fazla psikolojik ve bilişsel baskıya yol açar.

Yaşanan bu duygu durum, gemi personelinin zihinsel sağlığında daha fazla zihinsel yorgunluğa, rahatsızlığa ve aynı zamanda fiziksel aktivitenin de azalmasına yol açar. Zihinsel yorgunluk ve zihinsel rahatsızlık, is yerinde üretkenliğin azalmasına ve zamanla daha çok hata yapmaya müsaitliğe de neden olabilir.

Sonuç olarak dijitalleşmenin denizcilik sektörü için fayda sağlaması için;

1. Nitelikli insan / Gemi adamı faktörünün verimli yönetilmesi,
2. Gemilerde sözde değil, gerçek anlamda dijital yazı islerinin azaltılması,
3. Dijital Platformların birbiri ile uyumu ve ilgili islere yeterliliğinin eksiksiz sağlanması gerekmektedir.

Acık denizlerde denizcilik sektörünün kesintisiz olarak insanlığa hizmet etmesi için 7/24 çalışan tüm denizci dostlara, meslektaşlara selam olsun.

Kazasız ve selametli seferlerde destekleyici rüzgâr ve akıntılar ile sakin denizler sizlerle olsun…

Kapt. Uğur Karabay

The post Denizlerde dijitalleşme ile azalan seyir emniyeti appeared first on Denizcilik Dergisi.