Giderek daha fazla yükü üstünde taşıyan piyasada, bu 10 yılın geri kalanında yeni inşa edilen gemiler piyasayı doldururken, 2030 yılına kadar 4,5 milyon TEU’ya ulaşmak için hurdaya ayrılan gemilerin sayısı artacak, ancak tersane kapasitesinin hurdaya ayrılan gemilerin sayısını sekteye uğratması bekleniyor.

Danışmanlık şirketi Linerlytica, bu haftaki haftalık raporunda, pazarın dengesini yeniden sağlamak için konteyner gemilerinin hurdaya ayrılmasının önümüzdeki dört yıl içinde sektörün önceki 25 yılda başardığı seviyeye ulaşması gerektiğini belirtti.

Danışmanlık şirketi, “Hızla artan sipariş defteri, hurdaya ayrılan gemilerin sayısında keskin bir artışla dengelenmelidir. 2030 yılına kadar en az 4,5 milyon TEU’luk kapasite hurdaya ayrılmalıdır. Bu, son 25 yılda hurdaya ayrılan toplam kapasiteye eşittir” açıklamasında bulundu.

Son yıllarda geri dönüşüm seviyelerinin düşük olması, bu yıl hizmetten çıkarılan tek gemiler olan toplam 8.465 TEU kapasiteli 12 gemi ile duruma yardımcı olmadı.

Konteyner gemilerinin geri dönüşümü nadir bir durum

Braemar araştırmacısı Jonathan Roach, bu haftaki Braemar piyasa raporunda, “Konteyner gemilerinin hurdaya ayrılması 2025 yılında neredeyse tamamen durdu. Geri dönüşüm için gemi satışı o kadar nadir hale geldi ki, her işlem artık başlı başına bir olay haline geldi” diye yazdı.

2025 yılında hurdaya gönderilen gemilerin ortalama yaşı 23-24 yıldan 28 yıla çıkacak olması nedeniyle, Braemar bu yıl filodan çıkarılacak gemilerin oranının beş yıllık ortalama olan %1,6’ya kıyasla sadece %0,09 olacağını tahmin ediyor.

Roach, “Benzer şekilde düşük seviyeler en son 2021-22 Covid dönemi talep şokunda görülmüştü. 2010’dan bu yana daha ‘normal’ yıllarda (2021/22 ve 2025 hariç), yıllık ortalama konteyner gemisi hurdaya ayrılma sayısı 210.000 TEU civarında olmuştur” dedi.

Tersane kapasitesi, bu yılın haziran ayından itibaren yürürlüğe girecek olan Hong Kong Sözleşmesi (HKC) ile küresel konteyner filosu yönetiminde bir kısıtlama oluşturacak. Sözleşme, gemilerin geri dönüşümünü düzenliyor ve gemilerde çalışanlar ve yerel topluluklar için hurda tersanelerini işçiler için daha güvenli ve çevre dostu hale getirme şartını getiriyor.

Roach, HKC’nin, gemi söküm ülkeleri ve tersaneleri “farklı hızlarda uyum sağladıkça” hurdaya ayrılmayı kısıtlayacağını savunuyor.

HKC kısıtlaması olmasa bile, gerekli hurdaya ayırma seviyelerinin karşılanıp karşılanamayacağı şüpheli.

Braemar verilerine göre, 2016 yılında konteyner gemisi hurdaya ayırma 670.000 teu’ya ulaştı ve 2012’den 2017’ye kadar gemilerin hurdaya ayrılması yıllık ortalama 410.000 teu, yani yılda yaklaşık 150 gemi oldu.

Roach, “HKC uyumluluğu, mevcut kapasiteyi azaltabilir, ancak konteyner gemisi hurdaya ayrılma talebinde beklenen artış, uyumlu tersanelere yapılan yatırımları teşvik ederek, küresel geri dönüşümcülerin önümüzdeki beş yıl içinde kapasitelerini artırmalarını sağlayacaktır” görüşünü dile getirdi.

Piyasayı yeniden dengeleme

Dynamar verileri büyümeyi ortalamalar ve pazar genişlemesini kapasiteyle karşılaştırıyor. 2014 ile 2024 arasındaki dönemde konteyner ticareti ortalama %2,2 artarken, aynı dönemde kapasite %5,6 arttı.

Dynamar analisti Darron Wadey, yaptığı açıklamada, “Dengeyi yeniden sağlamak için, konteyner gemisi kapasitesi kargo ile aynı oranda büyümüş olsaydı, 2024 sonu itibarıyla filo 32,4 milyon TEU yerine sadece 23,4 milyon TEU olurdu” dedi.

Diğer tüm faktörler sabit kaldığında “matematiksel dengeyi” korumak için ortadan kaldırılması gereken 9 milyon TEU’luk fark çok büyük.

Ancak Wadey, tüm faktörlerin sabit kalmadığını şöyle belirtiyor: “Ticaret dengesizlikleri önemli ölçüde arttı; dengesiz bir ticaret, aslında daha fazla kargo taşıyabilecek dengeli bir ticarete göre daha fazla kapasite (ve daha büyük gemiler) gerektirebilir. Ümit Burnu çevresinde sapmalar, aşırı hava koşulları nedeniyle gecikmeler ve tedarik zincirinin tüm önemli noktalarında tıkanıklıklar yaşıyoruz.”

Tüm bu tedarik zinciri kesintileri ekstra kapasite gerektiriyor. Hapag-Lloyd CEO’su Rolf Habben Jansen, yakın zamanda düzenlenen bir web seminerinde, taşıyıcıların bu on yılda norm haline gelen beklenmedik olayları karşılamak için bir miktar fazla kapasiteye ihtiyaç duyduklarını belirtti.

Dünya Bankası, geçen yıl küresel filonun %5 ila %6’sının kesintiler nedeniyle bağlı kaldığını tahmin ediyor. Daha yüksek olan %6 rakamı kullanıldığında bile, Dünya Bankası’nın tahmini, net kullanılabilir kapasitenin yine de kargolardan %0,7 daha hızlı büyüyeceği anlamına geliyor.

Wadey, “Dolayısıyla, Kızıldeniz sorunu çözüldüğünde, birdenbire çok fazla kapasite ortaya çıkacak ve görünüşe göre yapacak çok az iş olacak” şeklinde konuştu.

Kaynak: seatrade-maritime.com