Asyaport’ta uyguladıkları çevresel sürdürülebilirlik projeleri içerisinden memnuniyet oranı yüksek ve somut çevresel faydalar sağladıklarını gözlemledikleri uygulamalardan söz eden Asyaport Planlama ve Teknik Hizmetler Müdürü Besim Dönmez, “Asyaport olarak çevresel sürdürülebilirliğe yönelik hayata geçirdiğimiz projeler arasında, en somut çevresel faydayı sağlayan ve aynı zamanda en çok memnuniyet duyduğumuz proje, Onshore Power Supply (OPS – Gemileri Karadan Elektrikle Besleme) sistemi oldu. Yüksek gerilimle aynı anda 5 gemi besleme kapasitesi olan 8 MVA kurulu güçlü bu sistem hem Türkiye’de bir ilk hem de Avrupa’da ilklerden biri olma özelliğiyle sektörümüz ve ülkemiz adına öncü bir adım olmuştur.

25 Ekim 2024 tarihinde devreye alınan OPS sistemi ile bugüne kadar toplam 62 gemiye 3,3 milyon kWh elektrik enerjisi sağlandı. Gemiler, talep üzerine limanda kaldıkları süre boyunca dizel jeneratörlerini çalıştırmak yerine bu sistemi kullanarak enerji ihtiyaçlarını karşıladılar. Enerji hizmeti talep eden gemilerin tamamının MSC filosuna ait olması dikkat çekmektedir. Bu konuda sadece liman alt yapısının hazır olması yetmez. Sürdürülebilir denizcilik için, çevreye duyarlı armatörlerin olması da önemlidir.

Bilindiği üzere, dizel jeneratörle enerji üretimi sırasında 1 ton dizel yakıt yaklaşık 3,2 ton karbondioksit salımı oluşturuyor. OPS sistemi sayesinde sağlanan 3,3 milyon kWh enerjiyle yaklaşık 693 ton dizel tüketiminin ve dolayısıyla 2.218 ton karbondioksit emisyonunun önüne geçildi. Bu da ciddi bir karbon ayak izi azaltımının göstergesidir.

OPS projesi yalnızca çevresel değil, aynı zamanda operasyonel ve toplumsal anlamda da önemli kazanımlar sağlıyor. Emisyonların azaltılması sayesinde hem hava kalitesi artıyor hem de liman çevresindeki gürültü ve titreşim kaynaklı kirlilik azalıyor. Böylelikle hem çalışanlarımız hem de çevre halkı için daha sağlıklı bir ortam sunarken, çevresel sürdürülebilirliği destekleyen bir liman olarak hizmet veriyoruz” şeklinde konuştu.

Yeşil teknolojilerle operasyonel verimlilik ve tasarruf

Yeşil teknolojilere yapılan yatırımların Asyaport’un operasyonel verimliliğine ve uzun vadede maliyet tasarrufuna olan etkilerini değerlendiren Dönmez, “Asyaport olarak yeşil teknolojilere yaptığımız yatırımlarda öncelikli yaklaşımımız, çevresel sürdürülebilirliği sağlamak. Bu yatırımların geri dönüş hızı önemli olmakla birlikte, ilk önceliğimiz çevresel etkiyi azaltmak ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir çevre bırakmak. Bu doğrultuda, DC kurulu gücü 1289.03 KW olan 3.020 adet güneş panelimizle yılda tükettiğimiz elektriğin yaklaşık %6’sını yenilenebilir kaynaklardan karşılamaktayız. Her geçen yıl bu oranı yükseltmek amacıyla panel sayımızı artırmaya ve sistemimizi genişletmeye devam ediyoruz. Bu durum sadece karbon ayak izimizi azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda elektrik maliyetlerinde de uzun vadede ciddi bir tasarruf sağlıyor. Buna ek olarak, elektrikli RTG ve STS vinçlerimizin yanı sıra LNG ile çalışan terminal traktörlerimiz operasyonel verimliliği artırırken, fosil yakıt kullanımını azalttı ve gürültü ile hava kirliliğini minimum seviyeye çekti. TT’lerin elektrikliye geçiş süreci de başladı. Bu alanda da çevreci dönüşümlerimiz devam edecek” dedi.

Operasyondan kaynaklanan atıklar

Dönmez, “Atık su arıtma tesisimiz sayesinde ise liman operasyonlarımızdan kaynaklanan atıkların çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesini sağlıyoruz. Gemilerden alınan sintine, slaç ve benzeri atıkların yönetimi için uzman bir ekip oluşturuldu ve bu atıkların çevre mevzuatına uygun şekilde geri dönüşümü ya da bertaraf edilmesini titizlikle yürütüyoruz. Enerji verimliliği, atık yönetimi ve akıllı otomasyon sistemlerine yapılan bu tür yatırımların uzun vadede bakım ve işletme maliyetlerini düşürdüğü; operasyonel sürekliliği ve verimliliği artırdığını net bir şekilde gözlemliyoruz. Bu kapsamda gerçekleştirdiğimiz yatırımlar hem çevresel hem de ekonomik açıdan beklentilerimizin ötesinde katkılar sağlıyor diyebiliriz” ifadelerini kullandı.

Asyaport’un çevresel performansını sürekli iyileştirmek adına gelecekteki hedefleri ve üzerinde çalıştıkları yeni projelerden söz eden Dönmez, “Diğer limanlardaki küresel gelişmeleri ve her gün değişen, gelişen teknolojileri yakından takip ediyoruz. Bu sistemleri limanımızda nasıl uygulayabileceğimize yönelik projeler geliştiriyor hem ulusal hem de uluslararası iş birlikleri için görüşmeler yürütüyoruz.

Halihazırda dikkatimizi çeken ve üzerinde çalıştığımız bazı projeler var, elbette. Özellikle Rüzgar Enerji Sistemleri (RES) ve alternatif enerji kaynakları konusundaki girişimlerimiz devam ediyor. Asyaport olarak en temel hedefimiz, gelecekte limanımızın hem öz tüketimini hem de gemilere sunduğumuz OPS sistemini tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamak. Bu enerjiyi batarya sistemleriyle depolayarak, ihtiyaç halinde kullanmayı da hedefliyoruz.

Çağımızın hızla gelişen teknolojilerini çevresel performansımıza entegre etmeye çalışıyoruz. Bu kapsamda, yapay zekâ destekli sistemler ve otonom araç teknolojileri (IGV, AGV gibi insansız çekici araçlar ve otomasyonlu vinç sistemleri) projelerimiz arasında yer alıyor.

Liman kapasitesinin artmasıyla birlikte ihtiyaç duyulan liman sahası genişletme projemiz de sürüyor. Bu alanda yapacağımız tüm yeni yatırımlarda da çevreci ve yeşil enerji odaklı tercihler yapmaya özen gösteriyoruz.

Bu projelerimiz Avrupa Birliği’nin Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan özellikle Amaç 7, 8, 9, 11, 12, 13 ve 17 ile doğrudan uyumlu. Sürdürülebilir şehirleşme, temiz enerji dönüşümü, sorumlu tüketim ve iklim eylemi gibi başlıklarda sektöre öncülük ettiğimize inanıyoruz” dedi.

Yerel topluluklara katkı ve örnek olma misyonu

Asyaport’un faaliyetlerinin, bulunduğu yerel topluluk ve ekosistem üzerindeki etkilerini de değerlendiren Dönmez, “Asyaport olarak, faaliyet gösterdiğimiz bölgenin doğasına ve toplumsal yapısına büyük önem veriyoruz. Her yıl Dünya Çevre Günü’nde limanımızın hemen yanında bulunan Gündal Plajı, Barbaros Plajı ve Kıyıköy sahilini çalışanlarımızla birlikte temizliyoruz. Bu tür etkinliklerle çalışanlarımızda ve toplumda çevre bilinci oluşturmayı hedefliyoruz. Deniz temizliği için kullandığımız deniz süpürgesi aracımızı ise Tekirdağ Belediyesi’ne hibe ettik. Bu sayede kamu kurumlarıyla iş birliği yaparak çevresel farkındalığı daha geniş bir alana yaymayı amaçladık. Yakın zamanlarda ise Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün yüzme suyu izleme programında da bu plajın “mükemmel” kalitede derecelendirilmesi çevresel hassasiyetimizin somut bir göstergesi oldu” şeklinde konuştu.

Karbon nötr konusunda gerçekçi hedefler

Küresel iklim değişikliği hedefleri ve karbon nötrlük gibi kavramlar çerçevesinde, Asyaport’un orta ve uzun vadeli stratejilerini de anlatan Dönmez, “Küresel iklim değişikliğiyle mücadele ve karbon nötr hedeflerine ulaşma konusunda iddialı ancak gerçekçi hedefler belirledik. Orta ve uzun vadede enerjimizi %100 yenilenebilir kaynaklardan sağlamak, OPS sistemimizi yaygınlaştırmak ve dizel tüketimini tamamen sonlandırmak en temel stratejik adımlarımız arasında. Bunun için uluslararası düzenlemelere ihtiyaç olduğu da bir gerçektir. Bunun yanı sıra, teknoloji ve dijitalleşme yatırımlarımızla daha verimli, daha az enerji ve atık üreten operasyonlara geçmeyi hedefliyoruz. Dönüşüm sürecinde yalnızca teknik değil, kültürel bir değişimi de benimsiyor; tüm paydaşlarımızı bu sürece dâhil ediyoruz” açıklamasını yaptı.

“En Çevreci Liman” ödülü ve geleceğe yön veren vizyon

Asyaport’un geçtiğimiz günlerde En Çevreci Liman ödülünü almasından dolayı duygu ve düşüncelerini paylaşan Dönmez, “Asyaport olarak, ‘En Çevreci Liman’ ödülünü almaktan büyük gurur duyuyoruz. Çevresel sürdürülebilirlikte gösterdiğimiz kararlılığın takdir edilmesi bizleri daha iyisini yapmak için motive ediyor. Bununla birlikte, sadece çevre alanında değil; iş hacmi ile aylık ve yıllık elleçleme rakamlarında da Türkiye rekorlarını kırarak sektördeki lider konumumuzu güçlendirdik. Tek bir gemide gerçekleştirdiğimiz en yüksek TEU elleçleme rekoruyla da sektöre yön vermeye devam ediyoruz. Bu başarılar, ekip ruhumuzun ve sürdürülebilir büyüme vizyonumuzun bir yansıması olmakla birlikte, Asyaport’un geleceğe yön veren, örnek bir liman olma yolundaki kararlılığını da gözler önüne seriyor” dedi.

Çevresel sürdürülebilirlik kısa vadeli hedeflerin ötesi

Dönmez, Türkiye’deki diğer limanlara veya yeni kurulacak tesislere çevresel sürdürülebilirlik konusunda şu tavsiyelerde bulundu: Kısa vadeli ekonomik hedeflerin ötesine geçip uzun vadeli çevresel sürdürülebilirliği merkeze almalarını öneririz. Özellikle planlamanın en başında çevre etki analizleri yapılmalı, yatırım kararları sadece kâr odaklı değil, toplumsal ve ekolojik etkiler düşünülerek alınmalı. Aksi takdirde gelecekte yüksek çevresel uyumsuzluk maliyetleri, cezai yaptırımlar ve kamuoyu endişesiyle karşılaşmak kaçınılmaz olacak. Çevresel sürdürülebilirlik uzun vadede sadece bir sorumluluk değil, aynı zamanda bir rekabet avantajı haline gelecek.