NUSRET… İSMAİL HAKKI BEY… 45 CESUR ASKER… 26 MAYIN… ÇANAKKALE

Birinci Dünya Savaşı’nın istikametini ve kaderini değiştiren Çanakkale Deniz Zaferi’nin en önemli aktörü Nusrat mayın gemisiydi. İngiltere Bahriye Nazırı Winston Churchill, Çanakkale’de uğradıkları büyük yenilgi için 1930 yılında “Revue de Paris” dergisine şu yorumu yapmıştı. Birinci Dünya Harbi’nde bu kadar insanın ölmesine, harbin ağır masraflara mal olmasına, denizlerde onca ticaret ve savaş gemisinin batmasına başlıca neden, Türkler tarafından o gece atılan o incecik çelik halat ucunda sallanan yirmi altı demir kaptır.”

Birinci Dünya Savaşı’nın kaderini değiştirirken Çanakkale’yi geçilmez kılan Nusrat mayın gemisinin komutanı Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey, ölümünün 110’uncu yılında anılıyor. İsmail Hakkı Bey’in ölümüyle ilgili önemli yanlışı düzeltmek isteyen 3. kuşak torunları yaptı. Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey’in 8 Mart 1915 sabaha karşı Karanlık Limana döşediği 26 mayının stresiyle Nusrat gemisinde hayatını kaybettiği bilgisinin yanlış olduğunu belirten torunu Kaptan Cihat Gündoğdu, ölümün 14 Eylül günü kalp krizine bağlı gerçekleştiğini söyledi.

Karanlık Liman’da 26 mayını denize bırakan İsmail Hakkı Bey

Birinci Dünya Savaş’ı sürerken Osmanlı İmparatorluğu’nu işgal etmek için İstanbul’u ele geçirmek isteyen İtilaf Devletleri, Çanakkale’de büyük bir bozguna uğramıştı. Yenilmez Armada olarak adlandırılan donanma ile Çanakkale Boğazı’nı geçmek için saldıran 5 ülkenin gemileri Türk topçusu ve Nusrat mayın gemisinin kahramanlığıyla sulara gömüldü. 7-8 Mart 1915 gecesi 26 deniz mayınını Erenköy-Karanlık limana bırakan Nusrat mayın gemisinin komutanı Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey’di. İki gün önce kalp krizi geçirmesine rağmen 26 mayını Erenköy Karanlık koya dökmeyi başararak İngiliz Irresistible ve Ocean ile Fransız Bouvet gemisini batıran Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey, Inflexible, Golva ve Suffren’i ağır yaralanarak savaş dışı kalmasını sağlamıştı.

Tophaneli İsmail Hakkı Bey olarak tarihe geçen komutanın, mayınların denize bırakıldığı 8 Mart sabahı öldüğü bilgisinin doğru olmadığını söyleyen üçüncü kuşak torunu yanlış bilinenleri düzeltmek için çabalıyor. İsmail Hakkı Bey hakkında yazılan tek kitap olan Çanakkale Kahramanı Nusrat’ın yazarı Kaptan Cihat Gündoğdu, doğru bilinen yanlışları WWW.DENİZKARTALİ.COM’a anlattı.

Nusrat’ın komutanı için yazılan tek kitap

Cihat Gündoğdu, büyük dedesi İsmail Hakkı Bey’in Tophaneli olarak anılmasına rağmen Trabzon’un Akçaabat ilçesine bağlı Yukarı Ahanda köyünde 1876 yılında doğduğunu söyledi. Kaptan Gündoğdu, 1897 yılında teğmen olarak başladığı meslek hayatında hep başarılı olan İsmail Hakkı Bey’in ilk görev gemisinin Mansure korveti olduğunu, Atatürk’ü Samsun’a götüren Bandırma gemisinde 1909 tarihinde 10 ay seyir subaylığı yaptığını ekledi.

Gündoğdu, “Kitabımı 2006 yılından beri ailemiz arasında dolaşan bilgi ve belgelerden yola çıkarak yazmaya karar verdim. Alman ve İngiliz arşivlerini taradım. Kaptan gözüyle değerlendirmeler yaparak kaleme aldım. Nusrat’ın komutanı üzerine yazılmış tek kaynağı oluştururken aile mirasımızı korumaya çalıştım.” dedi.

Enver Paşa’nın onayıyla ‘Şehit’ünvanı verildi

İsmail Hakkı Bey’in Nusrat mayın gemisine kadar 14 ayrı gemide çalıştığını belirten Gündoğdu, düzeltilmesi gereken en büyük yanlışın büyük dedesinin ölüm tarihi ve nedeni olduğunu belirtti. Gündoğdu, ” 8 Mart 1915 sabahı Çanakkale Boğazı’na bıraktığı 11’inci hattaki 26 mayın, 18 Mart zaferinin kazanılmasını sağladı. Bu zorlu görevden 3 gün önce kalbi İsmail Hakkı Bey’i adeta yoklamıştı. Hatta tarihi görev sırasında da kalbinden rahatsızlandı ama görevini tamamladı.

Müzmin kalp rahatsızlığının artması nedeniyle Ağustos 1915 tarihinde merkez görevine alındı. Kasımpaşa Deniz Hastanesi’nde tedavi altına alınmış ama yorgun kalbi daha fazla dayanamamış. 14 Eylül 1915 günü henüz 39 yaşındayken hayatını kaybetmiş. Ölüm sebebi ‘sekte-i kalp’ olarak kayıtlara geçerken Sultan Reşat ve Başkumandan Vekili Enver Paşa tarafından ‘şehit’ ünvanı verilmiş” dedi.

“Mezarının bulunması için çabalıyoruz”

Kasımpaşa-Kulaksız’da bulunan Deniz Şehitliği’ne gömülen İsmail Hakkı Bey’in mezarının belli olmadığını belirten Gündoğdu, ” Görevinden 6 ay sonra ölmesine rağmen çok az kişiye verilen ‘Şehiden’ ibaresi, Osmanlı donanmasının gösterdiği vefanın örneği. Pek çok filme konu olan büyük dedemin mezarının bulunması ailemiz için çok önemli. kitabın ardından şimdiki amacımız mezarının bulunması ve her 14 Eylül’de mezarı başında vatan sevgisinin hatırlatılacağı bir anmanın düzenlenmesi. Torunu rahmetli dedem Mehmet Gündoğdu’nun tek mirası dedesinin mezarının bulunması” diye konuştu.

Tarihi kaynaklarla geçmişine ulaştı

Son Mektup filminde İsmail Hakkı Bey’i canlandıran Bülent Şakrak ile Kulaksız’da büyük dedesinin mezarını arayan Cihat Gündoğdu, oğlunun ismini Nusret koymuştu. Gündoğdu, Akçaabat nüfus Müdürlüğü’nden edindikleri kayıtları, Fransız mayın tarama gemisi Provence’nin komutanı Deniz Yüzbaşı Litre’nin hatıratlarını, İngiliz Amiral Sir Sackville Hamilton Carden’in sözleri ve Nusrat mayın gemisinin fotoğraflarıyla zenginleştirdiği kitabında tüm detayları yazdığını açıkladı.

“35 eratın isimleri günümüze ulaşmadı”

Çanakkale Kahramanı Nusrat isimli kitabında mayın gemisinin mürettebatının da izini süren Gündoğdu, 45 kişiden sadece 9 subay ve bir erin ismine ulaştığını açıkladı. Gündoğdu, ” Zabitan ve erattan 45 kişi vardı. Gemi Komutanı Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey, İkinci Komutan Giritli Yüzbaşı Hüseyin Bey, Baş Çarkçı Ön Yüzbaşı Ali Yaşar Bey, İkinci Çarkçı Beykozlu Yüzbaşı Ahmet Bey, Üçüncü Çarkçı Yüzbaşı Hasan Bey, Telsiz Subayı Mülazım Boyabatlı Hasan Bey, Elektrik Subayı Mülazım Abdullah Bey, Elektrik Subayı Mülazım Hasan Bey, Topçu Subayı Mülazım Kadir Bey ve Sıhhiye Eri Eyüp biliniyor. 35 eratın isimleri günümüze ulaşmadı.” dedi.

Kahraman geminin kahraman mürettebatı

Gündoğdu, “Sıhhıye Eri Eyüp’ün Çanakkale Çardak’taki mezarında Nusrat kahramanı olduğu yazıyor. Başçarkçı Ali Yaşar Denizalp daha sonra Kurtuluş Savaşı için Özbekler Tekkesinden Anadolu’ya silah kaçıran bir gönüllü oldu. İkinci Çarkçı Beykozlu Yüzbaşı Ahmet Bey’in Bahriye Subayı oğlu Ali Duran, 24 Haziran 1941 tarihinde Refah gemisinde şehit oldu. Nusret’in sıhhiye eri Eyüp Albayrak ise 23 yaşındayken Nusrat’ta görevliydi. Bu görevdeki gururunu ömür boyu yaşadı ve 1978 yılında Çardak’ta öldü. Mezarına Nusrat gemisindeki görevi yazıldı” dedi. Nusrat’ın döşediği mayınlar; Irresistible, Ocean ve Bouvet gemilerini batırırken, Inflexible, Golva ve Suffren’in ağır hasarla savaş dışı kalmasına neden olmuştu. Deniz yüzeyinin 4,5 metre altına bırakılan mayınları döşeyen Nusrat dünyanın en ünlü mayın gemisi olurken, İstanbul’a denizden ulaşamayacaklarını anlayan İtilaf Devletleri başka planlar yapmak zorunda kalmıştı.