UNCTAD’ın yeni Küresel Ticaret Güncellemesi, “okyanus ekonomisinin” güçlü performansını ortaya koyarken, deniz ticaretinin karşı karşıya olduğu zorlukların da altını çiziyor.

Denizcilik sektörü toparlanma ve zorluklarla ilgili karışık bir tablo sergiliyor. Kıyı ve deniz turizmi salgın öncesi seviyelere geri dönerken, deniz yük taşımacılığı zayıf talep ve aşırı kapasite nedeniyle 2023 yılında kayda değer bir düşüş yaşadı. Ancak, 2024 yılının başlarında Süveyş ve Panama kanallarındaki aksaklıklar nedeniyle navlun oranlarında keskin bir toparlanma görüldü.

Okyanus ürünleri ticareti, liman altyapısı, işlenmiş deniz ürünleri ve deniz teknolojisi ürünlerine yönelik istikrarlı taleple desteklenerek istikrarını korudu. Ancak bölgeler ve sektörler arasında önemli farklılıklar devam ediyor.

İleriye dönük olarak, sektör birkaç kritik zorlukla karşı karşıya. İklimle ilgili kuraklıklar ve bölgesel gerilimler, özellikle gelişmekte olan küçük ada devletlerini ve en az gelişmiş ülkeleri etkileyerek deniz taşımacılığında gecikmelere ve rotaların uzamasına neden oluyor. Deniz seviyesinin yükselmesi, plastik kirliliği ve biyolojik çeşitlilik kaybının liman altyapısını ve deniz taşımacılığını tehdit etmesiyle birlikte çevresel kaygılar da artıyor.

Ticaret politikalarındaki belirsizlik de bir başka karmaşıklık katmanı oluşturuyor. Çelik ve alüminyuma yönelik son gümrük vergileri gemi inşa ve liman tesislerinin maliyetlerini artırırken, karbonsuzlaştırmayı amaçlayan yeni deniz taşımacılığı politikaları yeşil teknolojilere erişimi sınırlı olan ülkeleri orantısız bir şekilde etkileyebilir.

UNCTAD raporunda, “Okyanus ekonomisi bir niş değildir. Tedarik zincirlerine güç verir, istihdamı ve gıda sistemlerini destekler ve dünya çapında inovasyonu teşvik eder” deniliyor.

UNCTAD bu zorlukların üstesinden gelmek için dört temel alanda hedeflenen yatırımlarda 2.8 trilyon dolar arayan bir “Mavi Anlaşma” önerdi. Bunlar; mangrovların korunması, denizcilik ve balıkçılığın karbonsuzlaştırılması, sürdürülebilir okyanus tabanlı üretim ve kıyı ve açık deniz rüzgar enerjisi.