Rus petrolünün yüzde 55’i Baltık/Arktik, yüzde 27’si Karadeniz ve yüzde 18’i Pasifik limanlarından denize çıkış yapar. Şubat 2022’ye kadar Rusya, tanker gemi filosuna önem vermeyip petrolünü Batılı tanker gemilerine taşıtmış, Ukrayna’daki harekâtı başlattığında da güçlük yaşamıştır.

Batı, Rus petrolü için uygulayacağı tavan fiyat yaptırımını ve taşınmasına yönelik hangi engelleri çıkaracağını tartışırken Rusya, bunları aşmaya yönelik seçenekleri düşünmeye başladı. Zira, Rus devlet gelirlerinin yaklaşık yüzde 30’unu oluşturan enerji sektörü, Rus Hükûmeti’nin en büyük gelir kaynağıdır. Bu nedenle Rusya, çok sayıda ikinci el tanker gemiyi satın almak için harekete geçti. Rusya, eski-yeni demeden bulabildiği tanker gemiler için 18 ayda tahminen 8,5 milyar dolar para harcadı. Batı, Rusya’nın hızlıca kurduğu ve yaş ortalaması bir miktar yüksek olan bu tanker filosunu “Gölge Filo” olarak adlandırdı.

“Gölge Filo”, başlangıçta hızlı bir büyüme sergiledi. Fakat, “Gölge Filo” için Ekim 2023’te sipariş edilen ve tahmini değeri 1,5 milyar dolar olan 40 tanker geminin satışının engellenmesi ile başlayan ABD Maliye Bakanlığının Yabancı Varlıkları Kontrol Ofisi (OFAC) yaptırımları sonrasında “Gölge Filo”nun büyümesi yavaşladı. Doların küresel petrol piyasalarının işlevsel para birimi olması, “Gölge Filo”nun büyümesine ivme kaybettirmeye yetmiş ama durduramamıştı.

İLGİLİ ZORLUKLAR

“Gölge Filo” büyümesi durdurulamadığından, tanker gemilerinin yaptırmak zorunda oldukları “petrol sızıntısı sorumluluk sigortası” üzerinden uygulanan yaptırım ile Rus petrolünü taşıyan gemiler engellenmeye çalışıldı. Sigorta yapamayan bu gemiler, yıllık bayrak tescil yenilemelerini de yapamaz duruma düşürüldü. Aşılması güç olan bu durum, Çin tanker gemilerini bile Rusya ile petrol ticaretinden alıkoymuştur. Hatta Türkiye bile, Aralık 2022’den itibaren Rus petrolü taşıyan tanker gemilerin Türk Boğazları’ndan geçişleri için sigorta yeterliliğini şart koşmuştu.

Rusya, Londra merkezli gemi sigortalama sisteminin yaptırımlarından kurtulmak için Çin ve Hindistan’a alternatif bir sigorta sistemi kurmayı bile önerdi. Fakat, Rus petrolü için G7 devletlerinin yaptırım olarak dayattığı düşük tavan fiyat uygulamasından memnun olan Çin ve Hindistan, Rusya’nın alternatif sigorta projesine ilgi göstermedi.

SORUNLARA ÇÖZÜMLER

Sigorta yaptıramayan tanker gemiler, sadece Ruslarınki değildi. İran ve Venezuella petrolünü taşıyan gemiler de yıllardır sigorta yaptırımlarına tabi tutulmuştu. Batı’nın “kara gemiler” adını verdiği ve sayıları bin 100 kadar olan gemiler, otomatik tanımlama sistemini (AIS) devreden çıkararak yani rota bilgilerini gizleyerek, denizdeyken diğer gemilere yükünü aktararak, sürekli bayrak ve sahip değiştirerek, yani hileye başvurarak takibi oldukça güç olan uluslararası denizcilik sektöründe petrol taşımaya devam etmişlerdir.

Rus “Gölge Filosu” ise, Panama, Liberya, Marshall Adaları, Malta, Kamerun, Gabon ve Rusya arasında sıkça ve düzenli olarak bayrak/sahip değiştirerek ve varış noktasına ulaşmadan önce taşıdığı petrolün kaynağını gizlemek üzere gemiden gemiye transfer yaparak uluslararası deniz ticaret sistemini aldatmaya başlamıştı. Ayrıca, paravan şirketler üzerinden belirsizleştirilmiş mülkiyet yapıları arasında milyarlarca dolar finans ve milyonlarca ton petrol, ağın farklı tarafları arasında aşırı düzeyde hareket ettirilince petrolün Rus menşeyli olduğu -en azından- hedef limana ulaşıncaya kadar gizlenebilmiştir.

KOMİK BİR TANIMLAMA

Batı, bunu fark ettiğinde, “Gölge Filo”yu, kendi kamuoyuna, yasa dışı petrol kaçakçısı olarak anlatmıştır. Rusya, kendi petrolünü, yaptırımlara rağmen satmayı başarıyor ve Batı, buna petrol kaçakçılığı diyor. Bence komik bir anlatım…

Neticede, 2022’den bu yana Rusya’nın 10 milyar dolarlık bir yatırım yaparak kurduğu, 600’den fazla tanker gemiden oluşan “Gölge Filo”, Rus petrol ihracatının yaklaşık yüzde 69’unu taşımayı başarmıştır.

“Gölge Filo”yu yaptırımlar ve “petrol kaçakçısı” dedikodularıyla durduramayacağını anlayan Batı, “Gölge Filo”ya bir miktar daha “trajik” bir rol biçerek “çevre kirliliği” üzerinden karalamaya çalışmıştır.

İlk kıyamet, 23 Mayıs 2023’te kopartıldı. 18 yaşındaki Cook Adaları bayraklı ve 340 bin varil Rus petrolünü taşıyan bir “Gölge Filo” tanker gemisi, Baltık Denizi çıkışındaki Danimarka Boğazı’ndan geçerken dümeni arıza yapınca sığ sularda karaya oturdu. Gemi, kısa süre sonra kendi çabasıyla kurtulup güvenli sulara ulaşmayı başardı ve yoluna devam etti. Herhangi bir petrol sızıntısının meydana gelmediği bu olay, Batı basını tarafından köpürtüldü; “Gölge Filo” gemilerinin yaşlı ve bakımsız olduğu iddiaları ile dar bir yarı-kapalı deniz olan Baltık Denizi’nde çevre felaketlerine yol açabilecek potansiyeli üzerinden abartılı haberler yapıldı.

Bu haberlerin etkisi ile yaşlı ve bakımsız muamelesi yapılan “Gölge Filo”, petrol sızıntısı ile çevre felaketine uğrama korkusuna düşürülmüş haldeki Avrupa kamuoyunun kendi sularında görmek istemediği gemilere dönüştürüldü.

SABOTAJ İDDİALARINA SARILDILAR

Bununla da yetinmeyen Batı, yaptırımları atlatmak için kullanılan “Gölge Filo” tanker gemilerinin Baltık Denizi’nden geçerken “sonar taramaları” ile su altı casusluğu yaptıkları, hatta Baltık Denizi’nin tabanından geçen elektrik, fiberoptik kabloları ile botu hatlarına yönelik sabotaj faaliyetlerinde kullanıldıkları iddialarını pompalamaya başladı. Özellikle fiberoptik kablolar, gemi demirlerinin yol açabileceği tahribata ve sabotaja karşı savunmasızdırlar.

İlk olarak, Ekim 2023’te, Finlandiya sularında, Rus mürettebatlı, ama Çin bandıralı Newnew Polar Bear isimli bir konteyner gemisinin (tanker olmadığından “Gölge Filo” gemisi bile değil), gemi demiri ile Baltık Denizi’ndeki bazı deniz altı kablolarına ve bir doğal gaz boru hattına zarar verdiği iddia edilmiştir. Kasım 2024’te, İsveç sularında bir deniz altı kablosu kopunca İsveç, somut delil olmamakla beraber, olayın şüphelisinin, kaptanı Rus olan Yi Peng 3 isimli Çin bayraklı dökme yük gemisi (yine “Gölge Filo” gemisi değil) olduğunu iddia etmiştir.

Aralık 2024’te de, 39 yaşındaki Gürcü kaptanının tecrübesizliği ile Eagle S isimli petrol tankeri Finlandiya Körfezi’nde demir atarken yanlışlıkla bir deniz altı kablosuna zarar vermiştir. Ocak 2025’te ise Malta bandıralı Vezhen isimli dökme yük gemisi (yine “Gölge Filo” gemisi değil), Letonya ile İsveç’i birbirine bağlayan deniz altı fiber optik kablosuna yanlışlıkla zarar vermiştir. İsveç, bunu sabotaj olarak yorumlayarak gemiye el koymuştur.

BAHANEYLE GELEN ASKERİLEŞME

Bahsettiğimiz sualtı altyapı zararları üzerinden, çoğunluğu “Gölge Filo” bile olmayan gemilerin üzerine atılan ve en fazla kaza olabilecek suçlamalar, NATO’nun Baltık kıyılarındaki üyelerinin Rus “Gölge Filosu”na karşı gittikçe agresifleşen askerî bileşenler oluşturmasına yol açmıştır. Bu ülkeler, su altı kablolarını ve boru hatlarını korumak amacıyla Baltık Denizi’nin stratejik noktalarında askerî gözetleme unsurlarının varlığını artırmışlardır. Dahası, Baltık Denizi’nde deniz güvenliğini sağlamaya ve kritik altyapıyı korumaya odaklanacak şekilde NATO’dan başka, G-7 ve Nordik-Baltık 8++ adlı bir Batı oluşumu tarafından, “Gölge Filo” ile mücadele için “Gölge Filo Görev Kuvveti” bile oluşturulmuştur.

Hatta, Rusya’nın “gölge gemiler” yoluyla gerçekleştirdikleri sabotajlar karşısında, -ki Batı yalanı- NATO da örtülü ve açık olarak karşı eylemlerine başladığını ifade etmektedir. Nitekim Rusya, yaptırımları delerek denizaşırı pazarlara petrol ve doğal gaz taşıyan gemilerinin -herhangi bir bahaneyle- el konulmasını engelleyememektedir. Ayrıca, Rusya’nın da sabotajlara açık petrol ve gaz boru hatları (örneğin Mavi Akım ve Türk Akım) bulunmaktadır. Yani, NATO niyeti bozmuştur.

‘RAMBO NATO’YU İZLİYORUZ’

Asya’nın Rus petrolüne yönelik uygulanan Batı zorbalığını durdurmak için güçbirliği yapmada isteksizliğini devam ettirmesi, hepimizi birden, yukarıda anlattığım uluslararası petrol kaçakçısı, deniz kirleticisi, sualtı casusu, sualtı kablo sabotajcısı “Gölge Filo”ya karşı “Rambo NATO” temalı Holywood filminin seyircisi hâline getirmeye yarıyor…

“Gölge Filo”nun yüzde 55’i Baltık’ı kullanırken, yüzde 25’i de Adalar (Ege) Denizi’ni kullanıyor… Anlayacağınız, yarın öbür gün Yunanistan, “Gölge Filo”, “su altı kablolarımı kopartacak”, “denizimi kirletecek” bahanesiyle NATO’yu Adalar (Ege) Denizi’ne çağıracak ve onlarca emperyalist savaş gemisi “Türk Mavi Vatanı”nın içine dolacaktır… Şimdiden Rusya ile kafa kafaya verip bir gard almalı… Benden söylemesi…

Halil Özsaraç