Rus yüklerinin üçüncü ülkelere ihraç edilmek üzere AB limanlarında yeniden yüklenmesini yasaklayan karar, Haziran 2024’te yürürlüğe girerken, geçen yıl 25 Haziran’dan önce imzalanan sözleşmeler için 26 Mart 2025’e kadar moratoryum uygulandı.

Gaz piyasası uzmanları, AB limanları üzerinden Asya’ya yapılan sevkiyatların toplam Rus LNG ihracatının %10’undan azını temsil etmesi nedeniyle tedbirin çok az etkisi olacağını, ancak tedarikçilerin bu hacmi Avrupa’ya yönlendireceğini söylüyor.

Rusya, 2023’te %4 artışla 2024’te 34,7 milyon metrik ton yıllık ihracatla dünyanın en büyük dördüncü LNG üreticisi konumunda. Analistler, 2024 yılında Asya’ya ihracat için AB limanlarında yaklaşık 2,7 milyon tonun yeniden yüklendiğini tahmin ediyor.

AB’nin Rus LNG’si alımını durdurmak gibi yakın bir planı yok. Norveç, Amerika Birleşik Devletleri ve Katar’dan artan ihracat sayesinde 2027 yılına kadar Rus gazından vazgeçmeye çalışacağını açıkladı.

Küresel enerji düşünce kuruluşu Ember tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Rusya’nın AB’ye doğal gaz ithalatı 2024 yılında %18 oranında arttı.

Çalışmada, “Bu eğilim 2025 yılında da devam edecek ve AB şubat ayında aylık %11 artışla günde ortalama 74,3 milyon metreküp Rus LNG’si ithal edecek” denildi.

Rusya’nın LNG ihracatı kasım ayından haziran ayına kadar AB limanlarına bağımlı hale geliyor çünkü yoğun buzlanma geleneksel LNG gemilerinin gaz üreticisi Novatek’e ait Yamal LNG’nin Arktik terminallerine erişimini engelliyor.

Kargolar özel buz kırıcı gemilerle AB merkezlerine taşınıyor ve burada gemiden gemiye transfer (STS) yoluyla normal gaz taşıyıcılarına yeniden yüklenerek Çin, Tayvan, Hindistan ve Türkiye gibi ülkelere ihraç ediliyor.

Rusya’nın en büyük LNG üreticisi ve Yamal LNG’nin ana hissedarı olan Novatek’in, devlete ait China National Petroleum Corp (CNPC), petrol devleri Shell ve TotalEnergies, Alman şirketi Securing Energy For Europe (SEFE) ve küresel emtia tüccarı Gunvor gibi firmalarla Avrupa’ya yılda 17 milyon tondan fazla LNG satmak üzere uzun vadeli sözleşmeleri bulunuyor.

Rus trans-sevkiyatları ağırlıklı olarak Belçika’nın Zeebrugge ve Fransa’nın Montoir LNG terminallerinde gerçekleşiyor.

Belçikalı gaz taşıma operatörü Fluxys’in Zeebrugge’da gaz sevkiyatı için Yamal LNG ile 20 yıllık bir sözleşmesi bulunuyor.

Fransız enerji şirketi Engie’nin STS operasyonlarını yürütmek için 23 yıllık bir sözleşmesi var. Engie’nin LNG portföyünü satın almasının ardından sözleşme artık TotalEnergies’de bulunuyor.

Veri istihbarat şirketi ICIS’in analisti Robert Songer, 2024 yılında Zeebrugge ve Montoir’de yaklaşık 47 geminin STS gerçekleştirdiğini söyledi. Yaklaşık 70.000 tonluk ortalama LNG kargo büyüklüğü temel alındığında, bu rakam 2024 yılında Rusya’nın toplam LNG ihracatının yaklaşık %9,2’sine tekabül ediyor.

LNG sevkiyatının yasaklanması küçük hacimler nedeniyle sınırlı bir etkiye sahip olsa da Rus şirketleri için maliyetleri artıracak ve lojistiği aksatacaktır.

Kpler’de kıdemli LNG analisti olan Charles Costerousse, “Rus LNG’si, Rusya’nın ham ve rafine ürünleri için halihazırda yaptığı gibi, Murmansk veya Kaliningrad’daki Rus suları içinde veya Akdeniz’deki diğer potansiyel yerlerde hala kolayca aktarılabilir” şeklinde konuştu.

Kaynak: Reuters