4 KADIN UZAYA GİTTİ TARİHE NOTU TÜRK KADINI YAZDI: İSTİKBAL GÖKLERDEDİR

4 KADIN UZAYA GİTTİ

Blue Origin’in New Shepard aracı, tamamı kadınlardan oluşan bir ekiple uzaya çıkarak tarihe geçti. ABD’nin Teksas eyaletinden fırlatılan uzay aracı, aralarında Jeff Bezos’un nişanlısı eski gazeteci Lauren Sanchez, şarkıcı Katy Perry, gazeteci Gayle King, eski NASA roket bilimcisi Aisha Bowe, bilim insanı Amanda Nguyen ve film yapımcısı Kerianne Flynn’in bulunduğu altı kadınla uzaya ulaştı ve başarılı bir şekilde geri döndü. Bu tarihi yolculukta Türkiye’den de bir bilim insanı dolaylı olarak yer aldı.

Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) doçent olarak görev yapan Canan Dağdeviren, geliştirdiği giyilebilir ultrason cihazını uzaya göndererek bu başarıya katkı sundu. Dağdeviren, erken evre meme kanserinin teşhisinde kullanılmak üzere tasarladığı elektronik sütyeni uzay ortamında test etmek üzere hazırladı. Cihaz, Dağdeviren’in düzenli taramalarına rağmen geç evrede meme kanserine yakalanan ve kısa süre içinde hayatını kaybeden teyzesinden ilham alarak geliştirilmişti.

Başarısını Cumhuriyet’e borçlu olduğunu vurgulayan Dağdeviren, “Atatürk Cumhuriyeti’nin herkes için eşit olan sisteminde eğitim alan bir birey olarak bu başarıya ulaştım” dedi. Dağdeviren, daha önce de BBC tarafından “2023’ün ilham veren kadınları” arasında gösterilmişti.

CANAN DAĞDEVİREN KİMDİR?

Canan Dağdeviren, 1985 yılında İstanbul’da doğdu, aslen Sivaslıdır. İlk ve orta eğitimini Kocaeli’de tamamladı. 2007’de Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Sabancı Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programındaki yüksek lisans eğitimini 2009’da tamamladı. Aynı yıl Fulbright bursu kazanarak UIUC’da Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Bu süreçte esnek ve katlanabilir, deri üstüne yapıştırılabilir veya giyilebilir elektronik aletler üzerine çalışmalar yaptı. Doktora derecesini Aralık 2014’te aldı. Medikal teknoloji alanında çalışarak pilsiz çalışan giyilebilir bir kalp çipi (PZT MEH) ve cilt kanserini teşhis eden bir cihaz geliştirdi. Forbes’in 30 Yaş Altı Bilim İnsanı listesinde de yer aldı.

Kendisi bilime olan merakında iki dönüm noktası olduğunu belirtmektedir. Bunlardan ilki babasının kendisine Marie Curie hakkında hediye ettiği bir kitap, ikincisi ise Erdal İnönü’den bizzat aldığı Anılar ve Düşünceler adlı eserdir. Özellikle Erdal İnönü ile tanışmasının lisedeki alan seçiminde etkili olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca motivasyonunun düşük olduğu zamanlarda Mustafa Kemal Atatürk’ten ilham aldığını da bir demecinde açıklamıştır.