Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM) tarafından Türkiye Deniz Mekânsal Planlaması (DMP) Platformu inisiyatifi ile kamuoyuna açıklanan Türkiye DMP Haritası çalışması Karadeniz’de Türkiye’nin münhasır ekonomik bölge sınırlarını, Akdeniz’de Birleşmiş milletlere bildirilen koordinatları, Ege Denizi’nde ise Yunanistan ile anakaralar arası ortay hattı esas alan sınırlar dahilinde farklı sektörlerin ekosistem temelli yaklaşımla faaliyetlerini planlıyor.

Türkiye’nin deniz alanlarında sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde sektörel faaliyetlerin uzun vadeli ekosistem temelli yaklaşım perspektifi ile ele alınmasını önceleyen Türkiye DMP haritası https://www.dmpturkiye.dehukam.org adresinden erişilebilir hale getirildi.

Türkiye DMP haritasında demirleme sahalarından deniz altı kültürel miras alanlarına, gemi trafik kavşağından hareket eğitim sahalarına, liman idari sahalarından özel çevre koruma bölgelerine birçok faaliyet birbiri ile eşgüdüm içerisinde ele alındı. TÜRKAkım ve Mavi Akım boru hatlarının da yer aldığı haritada deniz alanlarındaki kablo ve boru hatlarının ve kritik altyapıları dikkate alındı.

Doğu Akdeniz kıta sahanlığı ve Karadeniz münhasır ekonomik bölge sınırları dahilinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ruhsat sahalarının geniş bir şekilde yer aldığı Türkiye DMP haritasında özel çevre koruma bölgeleri ve bilimsel araştırma alanlarının da geniş bir şekilde yer aldığı görülüyor. Deniz trafiğinin yoğun olduğu Ege Denizi’nde Türkiye ve Yunanistan anakaraları arası ortay hat ile çizilen DMP alanı dahilinde geniş yük ve yolcu taşıma alanlarına yer verildi. Özellikle 2020 İzmir Depremi’nde de gözlemlenen Ege Denizi’nin kırılgan jeolojik yapısı dikkate alınarak, depremsellik sahaları da çalışmaya dâhil edildi.

Denizlerden yenilenebilir enerji elde edilmesine yönelik gelişmeler ve artan ihtiyaçlar doğrultusunda, Türkiye DMP haritasında yenilenebilir enerji üretimine uygun bölgeler belirlendi. Ayrıca deniz trafiğinin etkin ve güvenli bir şekilde düzenlenebilmesi amacıyla deniz istasyonları, gemi trafiği akış noktaları, kılavuzluk hizmet bölgeleri ve gemi trafik şeritleri de haritada gösterildi. Türkiye’nin deniz harekât ve eğitim sahaları da, DMP uygulama alanı dışında kalanlar dâhil olmak üzere haritada yer alıyor. Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan DEHUKAM Müdürü Dr. Mustafa Başkara, söz konusu alanlara Türkiye DMP haritasının deniz yetki alanlarına esas teşkil eden bir belge olmaması nedeniyle yer verildiğini ifade etti.

Ege Denizi’nde Türkiye ve Yunanistan anakaraları arasında ortay hat çalışmasına ilişkin yöneltilen soruya yanıt veren Başkara, söz konusu çalışmanın, uluslararası hukuk normları ve yargı kararlarına uygun şekilde DEHUKAM’ın 10 yıllık kurumsal deniz hukuku tecrübesine dayalı olarak ve alanında uzman akademisyenler tarafından belirlendiğini söyledi.

Yıllara sâri bir çalışmanın ürünü olan Türkiye DMP haritasının teknolojik gelişmeler ve sektörel ihtiyaçlar doğrultusunda dinamik, yaşayan ve gelişen bir harita olduğunu vurgulayan Dr. Başkara, bu haritanın ekosistemlerin korunması ve iklim değişikliği ile mücadele öncelikleriyle mavi ekonomi sektörlerinin entegrasyonunu esas alan bütüncül bir yaklaşımı yansıttığını belirtti. Bu kapsamda, DEHUKAM tarafından ilgili bakanlıklarla yürütülen ortak projeler ve açık kaynaklardan elde edilen verilerin, haritanın oluşturulmasında önemli katkılar sağladığı kaydedildi.

DEHUKAM’ın DMP çalışmalarının Türkiye DMP Platformu çerçevesinde sürekli bir şekilde devam edeceğini vurgulayan Dr. Mustafa Başkara, ayrıca Merkez olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) de DMP çalışmalarına destek olacaklarını ifade etti.

DEHUKAM’dan yapılan açıklamada, “Tüm bu çalışmalar, Türkiye’nin üç tarafını çevreleyen denizlerin ekonomik potansiyelinin, çevresel değerlerinin ve jeopolitik öneminin farkında olarak, Mavi Vatan vizyonunu bilimsel ve ekonomik bir zeminde inşa etme çabasının somut bir göstergesidir. Türkiye, deniz alanlarında bütüncül ve sürdürülebilir bir yönetim modeli geliştirerek, Mavi Vatan’ın hem bugünkü hem de gelecekteki kuşaklar için korunmasını, kalkınmasını ve Mavi Vatan’daki çalışmaların derinleştirilmesini hedeflemektedir” denildi.

7DENİZ