Sierra Leone ve Fas, deniz kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir kullanımı konusunda anlaşmayı onaylamak için gereken 60 oyu cuma günü sağladı ve Eylül 2023’te başlayan süreci sona erdirdi.

ABD, eski Başkan Joe Biden yönetimi altında anlaşmayı imzaladı, ancak Başkan Donald Trump yönetimi anlaşmanın onaylanmasına karşı çıktı.

Açık deniz biyolojik çeşitlilik anlaşması Ocak 2026’da yürürlüğe girdiğinde, ülkeler, şirketler ve bilimsel kuruluşların, hiçbir ülkenin yargı yetkisi dışında kalan okyanusun %60’ında faaliyet gösterme şeklini değiştirecek.

Anlaşma, diğer hususların yanı sıra, uluslararası sularda deniz koruma alanları kurulmasını öngörüyor. Açık denizde zararlı veya bilinmeyen etkileri olabilecek faaliyetler için çevresel etki değerlendirmelerinin yapılması zorunluluğu, okyanusun karbondioksiti emmek ve depolamak için kullanılmasına olan ilginin artmasıyla birlikte yürürlüğe giriyor. Anlaşma uyarınca, deniz molekülleri, bakteriler ve algler dahil olmak üzere deniz genetik kaynakları, bolluğu ülkeler arasında paylaşılacak olan insanlığın ortak mirası olarak tanımlanıyor.

Anlaşma ayrıca, günlük işleri yönetmek için bir sekreterya ve çevresel etki değerlendirmelerini ve deniz koruma alanları oluşturma önerilerini inceleyecek ve diğer konularda tavsiyelerde bulunacak bilimsel ve teknik bir organ da dahil olmak üzere, uygulama için kurumlar oluşturuyor. Nihai kararları, üye devletler periyodik olarak toplanarak alacak.

Açık deniz biyolojik çeşitlilik anlaşması, deniz yatağı madenciliği dahil olmak üzere uluslararası sulardaki faaliyetleri düzenleyen 1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’nden bu yana en kapsamlı okyanus anlaşması. Deniz hukuku anlaşmasında “biyolojik çeşitlilik” kelimesi geçmese de, yeni anlaşma plastik kirliliği, iklim kaynaklı okyanus asitlenmesi ve oksijen kaybı gibi deniz yaşamına yönelik modern tehditleri belirtiyor.

Conservation International’da araştırmacı ve eski ABD Denizcilik Müsteşarı Monica Medina yaptığı açıklamada, “Bu, okyanuslarımız ve onlara bağımlı olan hepimiz için büyük bir kazanç. Açık denizler kimseye ait olmadığı gibi hepimize aittir” dedi.

Anlaşmanın onaylanması, Trump yönetiminin BM’ye bağlı bir kuruluşun yetki alanına giren uluslararası sularda kritik mineraller için derin deniz madenciliği lisansını onaylamasının ardından geldi.

Kaynak: Bloomberg