DÜNYA OKYANUS GÜNÜNDE BALİNA VE KÖPEKBALIKLARINA DİKKAT

Yerküredeki yaşamın devamını sağlayan okyanusların korunması için her yıl 8 Haziran’da kutlanan Dünya Okyanus Günü’nde, derinlerde yaşayan canlıların insansal etkilerle ölmelerine dikkat çekildi. Türk Deniz Araştırmaları Vakfı, ticari ve savaş gemilerinin yarattığı ses ve gürültü kirliliği nedeniyle Doğu Akdeniz’de çok sayıda balinanın öldüğünü belirtirken, WWF (Dünya Doğal Hayatı Koruma Vakfı) Türkiye ise köpekbalığı sayısındaki azalışın tedirgin edici olduğunu vurguladı. 1 milyar insanın geçim kaynağı olan okyanusların korunması için bir grup dalgıç Şile’de derinlere dalarak pankart açtı.

8 HAZİRAN DÜNYA OKYANUS GÜNÜ

Dünya yüzeyinin yüzde 71’ini kaplayan ve yaşamın devamı için gerekli oksijenin büyük çoğunluğunu karşılayan okyanuslar, insansal etkilerle kirleniyor. 11 bin metre derinliğiyle dünyanın en derin yeri olan Pasifik Okyanusu’ndaki Mariana Çukuru’nda bile plastik poşet ve ambalaj atıklarına rastlanması bilim insanlarını endişelendiriyor. Okyanuslardaki kirlenmeye dikkat çekerken yaşamın kaynağının korunması için 2008 yılında Birleşmiş Milletler Rio de Janeiro Dünya Zirvesi’nde 8 Haziran Dünya Okyanuslar Günü kabul edilmişti. Türk Deniz Araştırmaları Vakfı, BM’nin sürdürülebilir kalkınma için 2021-2030 yılları arasında ‘Okyanus Bilimi On Yılı Projesi’ sürdürdüğünü belirtirken, 2030 yılına kadar okyanus ve denizlerin en az yüzde 30’unun koruma alanı ilan edilmesi gerektiğini belirtti. Türk denizlerinde iklim değişikliğine bağlı olarak deniz suyu sıcaklığının son 50 yılda 2 derece arttığını hatırlatan TÜDAV, Dünya Okyanus Günü’nde bilgi verdi.

Ses ve gürültü kirliliği deniz memelilerini öldürüyor

TÜDAV; yönlerini ve birbirlerini gelişmiş algılama organlarıyla bulan balinaların artan gemi trafiği ile ortaya çıkan ses ve gürültü kirliliğinden olumsuz etkilendiğini belirtti. TÜDAV, “Okyanus ve denizlerdeki gürültü giderek artıyor. Süveyş Kanalı çıkışındaki ticari gemi trafiğine savaş gemilerinin de eklenmesiyle bu yıl Doğu Akdeniz’de çok sayıda balina karaya vurdu. Doğu Akdeniz’de düşük frekanslı sonar kullanımı nedeniyle balinaların Kıbrıs adası çevresinde ölmesi bizi düşündürüyor. Akustik travma denilen olayda ses dalgaları balinaların yön kaybına neden oluyor. Okyanuslar ve denizlerde ses kirlenmesi ciddi bir sorundur. Bu nedenle Avrupa Birliği deniz stratejisinde yönetmeliklerle, ses ve gürültü kirliliğini azaltacak tedbirler alıyor.” şeklinde açıklama yaptı.

Mavi Bir Dünya İçin Temiz denizlerde İz Bırak

TÜDAV; 2030 yılına kadar dünya denizlerinin en az yüzde 30’unun koruma alanı ilan edilmesinin önemli bir adım olacağını belirtirken, bir grup dalgıç Dünya Okyanus Günü nedeniyle Şile’de dalış yaptı. Şile Belediyesi ve Derinlere Saygı Dalış Topluluğu üyeleri, Atlas Okyanusu ekosistemine bağlı Karadeniz kıyılarında dalarak Dünya Okyanus Gününü hatırlatmak için, “Mavi Bir Dünya İçin Temiz denizlerde İz Bırak” yazılı pankartı açtı. Şile Belediye Başkanı İlhan Ocaklı, İstanbul’un tek mavi bayraklı plajına sahip olmanın verdiği sorumlulukla Karadeniz kıyısından okyanus gününün kutladıklarını belitti.

WWF Türkiye: Köpek balıkları azılışına dikkat

WWF-Türkiye (Doğal hayatı Koruma Vakfı) ise, tüm kıkırdaklı balık türlerinin en az 3’te 1’inin tükenme tehdidi altında olduğunu vurguladı. 2023 yılını köpek balığı farkındalık yılı açıklayan WWF’in Türkiye’deki temsilciliği denizlerdeki besin zincirinin devamlılığında kıkırdaklı balık türleri yaşamsal rol oynar. Köpekbalıklarını ve diğer kıkırdaklı balıklarını yitiren denizler, okyanuslar tüm sağlıklarını kaybeder. Kıkırdaklı balıklar; köpekbalıklarını, kemane ve çarpan balıklarını, vatozları, irinaları, rinalar, folya balıklarını, deniz kartallarını ve sıçan balıklarını kapsayan, iskeletleri tamamen kıkırdaktan oluşmuş balıklardır.

Yerkürede Bin 282 türle temsil edilen kıkırdaklı balıklardan 74 tür Türkiye’de yaşıyor. Ama en önemlisi 391 tür tükenme tehdidi altında. yani toplam tür sayısının yaklaşık yüzde 33’ü. Yani her 3 türden 1’i her an tükenebilir. Tükenişten yaklaşık yüzde 70 oranında aşırı avcılık sorumlu. Ülkemizde 5/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğin ilgili maddeleri gereğince 21 kıkırdaklı balık türü koruma altında. Unutmayın, kıkırdaklı balıklar yoksa okyanuslar da yok” şeklinde açıklama yaptı.