TÜRK DENİZ KUVVETLERİNİN KURULUŞ GÜNÜ PREVEZE DENİZ ZAFERİ

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BARBAROS HAYRETTİN PAŞA VE PREVEZE DENİZ ZAFERİNİ ANMA ETKİNLİKLERİ

Türk tarihinin en büyük denizcisi olan Barbaros Hayreddin Paşa, üstün denizcilik bilgisi ve tecrübesinin yanı sıra emsalsiz bir taktisyen olduğunu 27-28 Eylül 1538 tarihlerindeki Preveze Deniz Savaşı’nda göstermiştir. M. Ö. 31 yılında Romalı Oktaviyanus’un Antonius ve Kleopatra donanmasını Aktium deniz savaşında perişan ettiği yerde, gün akşam olurken Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetini yok etmek isteyen Avrupa’nın ümidi deniz üzerinde alev alev yanan Haçlı Donanması ile birlikte kül olmuştur. Taktik baskının yarattığı sürpriz etkisi ile Andrea Doria komutasındaki armada şaşkınlık ve panik içerisinde dağılmış, büyük kayıplarla geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bu şanlı zafer, bahriyeli erlerin elbisesindeki üç palet çizgisinin temsil ettiği üç büyük deniz zaferinden biri olarak tarih duvarında altın bir sahife olarak yerini almıştır.
Emekli Tümamiral Dr. Mesut Özel

Resim 1: Preveze Deniz Zaferi- Ohannes Umed Behzad 1866 İstanbul Deniz Müzesi

Akdeniz’in yanı sıra Kuzey Afrika’da Osmanlı egemenliğini perçinleyen Barbaros Hayreddin Paşa, Türk Donanması’nın hiçbir zaman unutmadığı ve sefere çıkarken padişah ile aynı derecede saygı göstererek türbesini selamladığı büyük bir Türk Amirali olmuştur. Onun Haçlı Donanmasını mağlup ederek Osmanlı Devleti’ni Akdeniz’in tartışılmaz hâkimi yapan Preveze Deniz Zaferi de büyük bir şeref ve gurur abidesi olarak her daim Türk denizcilerine ışık tutmaktadır. Ölümünden sonraki ilk baharda Kasımpaşa tersanesinden sefere çıkan donanma Beşiktaş önlerine demir atmış, Kaptan Paşa ile harp gemileri reisleri ve mürettebat Barbaros’un türbesini ziyaret etmiş, müteakiben demir alarak türbesini top ile selamlamıştır.

Resim 2- Barbaros Hayrettin Paşa Portresi-Ressam Pietro Della Vecchia

Sonraki senelerde usul ve gelenek olarak benimsenen bu uygulama, 20’nci yüzyıl başlarından itibaren Preveze Deniz Zaferi ile büyük Türk Amirali Barbaros’un hatırasını yad etmek için önce “Barbaros İhtifali (Anma Töreni)” sonra “Donanma Günü” ve nihayetinde “Deniz Kuvvetleri Günü” olarak Preveze Deniz Zaferi’nin yıldönümü olan 27 Eylül’de kutlanmaya başlanmıştır. Bu makalede, açık kaynaklardan istifade ile bu yıldönümü kutlamasının zaman içindeki dönüşümünün izleri takip edilmektedir.

19’uncu yüzyıldan itibaren özellikle Avrupa’da siyasal rejimler artan meşruiyet ihtiyaçlarını karşılama ve ulus inşası çabaları kapsamında ‘millî bayram’ yaratma ve kutlama uygulamalarına başvurmuştur. Geçmişte vuku bulan ve sonrasında üzerinde durulmayan pek çok hadise, daha sonraları devletler ve toplumsal gruplar tarafından bir ihtiyaç çerçevesinde ve Hobsbawn’ın tabiriyle “gelenek icadı” marifetiyle “yeniden” hatırlanmıştır. Bu geleneklerin inşasında amaç, ilgili yapıların toplumu ve bireyleri ortak duygu ve ‘sadakat’ düşüncesi etrafında birleştirerek kendi varlıklarına meşruiyet zemini yaratmaktır. Çağdaş toplum yaşantısının bir parçası olarak bu gelenekler, özellikle ulusal kimliğin pekiştirilmesi için devletler tarafından bir araç, başka bir deyişle “hafıza mekânı” olarak kullanılmaktadır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun geçmişindeki önemli tarihsel olayların tekrar hatırlanması ise II. Mahmut dönemine kadar götürülmektedir. Temel olarak hanedanın meşruiyet ve süreklilik iddiası üzerine yoğunlaşmakta, muktedirin doğum ve tahta geçiş günü yıldönümlerinin kutlanması olarak somutlaşmaktadır. Amaç, diğer monarşik rejimlerde olduğu gibi geleneksel yönetilen-yönetici ilişkisine güncel bir yorum katmaktır. Bu bağlamda, II. Abdülhamid döneminde özellikle Söğüt’te Ertuğrul Gazi Türbesi’nde düzenlenen anma törenleri ve geçmişin mirasına sahip çıkma 19’uncu yüzyılda icat edilmiş geleneklerdir. II. Meşrutiyet’in ilanı sonrasında ise rejim değişikliğine koşut olarak yeni gelenekler icat edilirken artık ‘millet’ kavramını temel alan devlet-millet beraberliğini öne çıkaran hafıza mekanları oluşturulmuştur. Bu yeni geleneklerin en önemlisi ile İkinci Meşrutiyet’in ilan edildiği 10 Temmuz (23 Temmuz) 1909 tarihinden itibaren kutlanan Îd-i Millî (Millî Bayram)’dir.

Osmanlı Devleti döneminde, Donanma’nın sefere çıkarken yapılan ananevi selamlama uygulamalarının yanı sıra Millî Bayram kutlamalarında da Barbaros Hayreddin Paşa anılmıştır. Bu törenlerde Osmanlı Donanması ve yeni kurulan Osmanlı Donanma Cemiyeti de çeşitli faaliyetlerle yer almıştır. 1910 yılındaki Millî Bayram kutlama programında donanmanın gelişimini ve gücünü göstermek amacıyla düzenlenen bir deniz geçit töreni de yer almıştır. 18 Ağustos 1911’de bir grup deniz subayı Barbaros Hayreddin Paşa ve Kılıç Ali Paşa ile diğer İslam fatihleri ve şehitleri için Sinan Paşa Camii’nde mevlit okutmuş, ardından kabirlerini ziyaret etmiştir. 1916 yılında İstiklal-i Osmani İhtifali kapsamında Gelibolu’da Süleyman Paşa ve Beşiktaş’taki Barbaros Hayreddin Paşa türbelerine Donanma madalyası takma töreni icra edilmiştir. Bu faaliyeti ‘Barbaros İhtifali’ yani ‘Barbaros Bayramı’ olarak niteleyen Donanma Cemiyeti tarafından ayrıca türbenin etrafının temizlenmesi ve imarı konusunda girişimde bulunulmuştur. Donanma Cemiyeti 1917 ve 1918 yıllarında ise Millî Bayram törenlerini bilfiil düzenlemiş, tören korteji resmî tebrikattan sonra Beşiktaş’taki Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi’ne gitmiş, sonrasında Sinan Paşa Camisi’nde mevlit okunmuştur.

Donanma Cemiyeti’nin bu bağlamda, İngiltere’deki akranı olan “Navy League”in kamuoyu nezdinde deniz gücü bilincini geliştirmek maksadıyla Trafalgar Deniz Savaşını bir bayram ve Amiral Horatio Nelson’u bir millî kahraman olarak yüceltme çabasını örnek aldığını tespiti yapılmaktadır. Başlangıçta özgün bir bayram günü olarak kutlanmasa da, Preveze Deniz Savaşı ve Barbaros Hayreddin Paşa konulu yazılara yayın organı Donanma dergisinde önemli bir yer ayrılmıştır. Esasen bu konu, 1917 yılında düzenlenen Millî Bayram Töreni içinde düzenlenen Barbaros’u Anma Töreninde türbe önünde konuşma yapan Ali Şükrü Bey tarafından da serzenişle Osmanlı devletinin bir bahri devlet olarak şanlı bir bahri tarihe sahip olduğunun unutulduğu vurgulanarak gündeme getirilmiştir. İngilizlerin Amiral Nelson’u anma ve Trafalgar Deniz Zaferini kutlamalarına atıfla Barbaros Hayrettin Paşa ve Preveze Deniz Zaferi’ne sahip çıkılmasının gereği ve önemine işaret edilmiştir. Özetle, geçmişin bahri mirası olan Barbaros Hayrettin Paşa ve Preveze Deniz Zaferi’ne tekrar sahip çıkılmasında toplumda denizcilik konusunda farkındalık geliştirilmeyi hedefleyen ve bu konuda Batı’daki akranlarının uygulamalarını örnek alan Donanma Cemiyeti’nin rolü büyüktür.

Resim 3: 1339 (1923) Beşiktaş Barbaros İhtifali Hatırası.

İşgal yıllarında önemli olayları ve tarihî şahsiyetleri anma etkinlikleri İhtifalci Ziya Bey öncülüğünde devam etmiştir. Büyük Zafer sonrasında, İşgal Kuvvetleri Komutanı General Charles Harington’un Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya İstanbul’daki Yunan Donanmasının uzaklaştırıldığını mesajla bildirdiği 27 Eylül 1922 günü Barbaros’u anma töreni düzenlenmiştir. Bu törende Bahriye Mektebi talebeleri ve Barbaros Okulu öğrencileri Türbe’nin önünde geçit töreni yaptığı ve Barbaros’u selamladığını Amiral Vehbi Ziya Dümer anılarında nakletmektedir.

Bu kapsamda Barbaros Anma Töreni’nin, merhumun vefat tarihi diye 22 Mart günü düzenlenmesine Deniz Tarihçisi Ali Haydar Emir (Alpagut) köşe yazısında Paşa’nın doğru vefat tarihinin 4 Temmuz 1546 olduğu cihetiyle eleştiri getirmiştir. Ayrıca türbenin ve çevresinin bakımsızlığını da gündeme taşımış, bu etkinliğin bahriye ile eşgüdümlü yapılmasının önemine dikkat çekmiştir. 22 Mart 1923’te yapılan bu törene Beşiktaş, Kabataş, İstanbul ve Vefa sultanileri, Barbaros, Alaaddin Paşa, Sinan Paşa ve Ortaköy Hamidiye mektepleri izcileri de katılmıştır.

Resim 4 Barbaros İhtifalinde Türbenin Önünde Mevlit Okunurken.

Cumhuriyetin kuruluşundan sonra da İhtifalci Mehmet Ziya Bey tarafından Tayyare İhtifali ve Mimar Sinan İhtifali gibi anma etkinleri düzenlenmeye devam edildiği, ancak Barbaros İhtifalinin kutlanmasının sona erdiği, bu etkinliğin canlandırılmasının talep edildiği gazeteci Abidin Daver’in köşesine taşıdığı bir bahriyeli okuyucu mektubundan öğrenilmektedir. Daha sonra 1938 yılında Preveze Deniz Zaferi’nin kutlanması tekrar gündeme gelmiştir. Deniz konularında uzmanlaşmış yazarlardan Abidin Daver Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde dönemin Başvekili Celal Bayar’a hitaben bir mektup kaleme almıştır. Yazısında, Preveze Muharebesinin 400’üncü yılında Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa’nın hatırasını ve zaferini yad etmek amacıyla bir kutlama töreni düzenlenmesini, metruk mezarının şerefine layık millî bir deniz mabedi haline getirilmesi için yapım ve düzenleme faaliyetlerinin başlatılmasını, Deniz Müzesinin türbe civarına bir bölgeye nakledilmesini teklif etmiştir. Bu teklif dönemin Başbakanı Celal Bayar tarafından uygun görülmüş ve Cumhurbaşkanı Atatürk’ün müsaadesi alınarak Preveze Deniz Zaferi, 400’üncü yıldönümüne tekabül eden 27 Eylül 1938 tarihinden itibaren Barbaros İhtifali (Anma Töreni) olarak kutlanmaya başlanmıştır. Yapılan ilk tören hitamında, İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Muhittin Üstündağ tarafından çekilen şükran telgrafına cevaben Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk memnuniyet duygularını ifade eden bir telgraf göndermiştir.

Bu merasime, alay sancakları ile Deniz Harp Okulu ve Lisesi ile Donanma Komutanlığı tören kıtaları, bunun yanı sıra Deniz Gedikli Okulu, Deniz Talim Alayı ve İstanbul Deniz Komutanlığı tören birlikleri iki Deniz Bandosu eşliğinde iştirak etmiştir. Deniz Binbaşı Celaleddin Orhan’ın komuta ettiği tören kıtası dönüşte, Dolmabahçe Sarayında bulunan Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü sarayın cadde tarafındaki büyük cümle kapısı önünden geçerken “mızıkaya geçit marşı çaldırarak merasim yürüyüşüyle” selamlamıştır. Davetlilerin sancak gemisi Hamidiye kruvazörüne intikalini müteakip, denizde yapılan geçit töreninde Peyk gemisi ile Şirket-i Hayriye ve Akay vapurları, su tankerleri, Başvekil Celal Bayar’ın Umurbey kotrası başta olmak üzere Moda Deniz Kulübünün motor ve kotraları sancak gemisinin önünden geçerek Barbaros’un türbesini selamladıktan sonra denize bir çelenk bırakmış, müteakiben Dolmabahçe Sarayı’nda bulunan Cumhurbaşkanı’nı selamlamışlardır. Atatürk, Dolmabahçe Sarayı’nın penceresinden Barbaros’u anma amacıyla akşam denizde düzenlenen ışık oyunlarını yatağından izlemiş ve takdirini “Türk’e iyi bir şey veriniz. O, onu kabulde tereddüt göstermeyecektir” şeklinde ifade etmiştir. Başta Bursa ve Adana olmak üzere birçok şehirde de 27 ve 28 Eylül tarihlerinde Amiral Barbaros namına kutlamalar yapılmıştır. Atatürk’ün ismini bizzat verdiği Batıray mayın denizaltısının denize indirme töreni de 28 Eylül 1928’de Almanya’da Kiel tersanesinde yapılmıştır.

Daha sonraki yıllarda, türbenin olduğu bölgedeki yapılar istimlak edilmiş ve etrafı temizlenerek meydan haline getirilmiştir. Bu meydana bir Barbaros abidesi yapılarak 25 Mart 1944 tarihinde Cumhurbaşkanı İsmet İnönü tarafından üst düzeyli devlet protokolünün katıldığı bir törenle açılmıştır.

Resim 5 Cumhurbaşkanı İsmet İnönü Tarafından Barbaros Abidesinin Açılışı

Bu yıllarda, Preveze Zaferinin yıldönümünün Barbaros Anma Töreni olarak her yıl kutlanmasına yönelik olarak, Türk Denizciliğinin diğer başarı ve zaferlerini gölgeleyen ve sınırlı bir çerçevede kutlanan bir uygulama olduğuna yönelik eleştirilerde gazete köşe yazılarında seslendirilmiştir. Hatta Donanma’nın faaliyet takvimi ile hava durumunun daha elverişli olacağı 1 Temmuz’da veya Temmuz’un ilk pazar günü Kabotaj Bayramı ile beraber çifte bayram olarak kutlanması önerilmiş, esasen donanma bayramının kapsayıcı olması için hiçbir şahsa ve hiçbir vasıtaya bağlanmayan serbest bir günde tesit edilmesi gündeme getirilmiştir.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında, 27 Eylül Preveze Deniz Zaferi Yıldönümünün Barbaros Bayramı olması konusundaki girişimi başlatan eski milletvekili ve yazar Abidin Daver tarafından Amerika ve İngiltere gibi denizci ülkelerde olduğu, halkın deniz kuvvetleri ile kucaklaşacağı ve ülke bahriyesinin gücünün dünyaya gösterileceği bir Donanma günü ve haftası ihdas edilmesini gündeme taşınmıştır. Bu konuda dönemin Başbakanı Recep Peker’e hitaben yazılan bir teklif Cumhuriyet gazetesinde yayımlanmıştır. Müteakiben bu teklifi destekleyen Donanma Komutanı Koramiral Mehmet Ali Ülgen’in emriyle diğer denizci ülkelerdeki uygulamalara benzer bir donanma günü kutlanması için bir tarih belirlenmesine yönelik bir çalışma başlatılmıştır. Bu çalışmada, Barbaros’un Doğum Günü, Preveze Zaferi, Cerbe Zaferi ve 18 Mart Çanakkale Deniz Zaferi gibi seçenekler değerlendirilmiş, nihayetinde “27 Eylül Preveze Zaferi” günü üzerinde karar kılınmıştır. Bu kararını Abidin Daver’e yazdığı bir mektup vasıtasıyla kamuoyu ile paylaşmıştır. 10 Eylül 1948 tarihinde Donanma ile tatbikat sonunda İzmir liman ziyareti yapmakta olan Oramiral Mehmet Ali Ülgen Yavuz zırhlısında gazetecilerle yaptığı mülakatta, 27 Eylül’de ilk “Donanma Günü”nün ayı zamanda “Preveze Günü” olarak kutlanacağını, ilerde donanma haftasına çevrildiği zaman denizciliğin diğer şanlı hatıralarının da yâd edileceği kutlamalar yapılacağını ifade etmiştir. Böylece, 1948 yılından itibaren 27 Eylül Preveze Deniz Zaferi’nin yıldönümü, Barbaros Günü’nün yanı sıra Donanma Günü olarak çifte denizcilik bayramı olarak kutlanmaya başlanmıştır. 27 Eylül 1948’de düzenlenen Donanma Günü münasebetiyle Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Genelkurmay Başkanlığını şereflendirerek Orgeneral Salih Omurtag ve birlikte makamında Genelkurmay Deniz Kurmay Başkanı Tümamiral Necati Özdeniz’i tebrik etmiş, gecede üst düzeyli sivil ve askeri protokolün katıldığı bir resepsiyon tertip edilmiştir. İstanbul’da düzenlenen töreni müteakiben Dolmabahçe Camisinde hazırlanan Deniz Müzesinin açılışı protokol tarafından yapılmıştır. Donanma Günü münasebetiyle icra edilen törende ve sonrasında radyoda yapılan konuşmalar, Donanma dergisinin Ekim 1948 sayısının özel olarak yayımlanan ekinde yer almıştır. 1949 yılında da aynı uygulama yinelenmiştir.

18 Nisan 1950 tarihinde kapalı bulunan Barbaros Hayrettin Paşa’nın türbesi İstanbul Vali ve Belediye Reisi olan Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın katıldığı törenle açılmıştır. 1953 yılından itibaren Preveze Deniz Zaferinin Yıldönümü ve Donanma Günü törenleri sadece İstanbul’da değil, deniz birliklerinin bulunduğu İzmit, Gölcük, İzmir ve Çanakkale’de de kutlanmıştır. Preveze Zaferinin 416’ncı yıldönümü olan 27 Eylül 1954 günü okulların açılışına denk geldiğinden, o güne tekabül eden ilk tarih ve edebiyat derslerine Barbaros Hayreddin Paşa’nın şahsiyeti ve hususiyetlerinin ele alınması konusunda Millî Eğitim Bakanlığınca bir genelge yayınlanmıştır. Abide’de icra edilen törende ise, dönemin Deniz Eğitim Komutanı olan Tümamiral Fahri Korutürk deniz ve denizciliğin önemini belirten bir konuşma yapmıştır.

1959 ve 1961 yılında icra edilen Donanma günlerinde, İstanbul’a liman ziyareti yapmakta olan Amerikan savaş gemileri de merasime şeref kıtası ile iştirak ederek abideye çelenk sunmuş ve alay sancakları ile donatılmıştır. 1964 yılındaki Preveze Deniz Zaferi töreni kapsamında, basındaki haberlerde hem “Donanma Günü” hem de “Deniz Kuvvetleri Günü” kutlanacağı ve kutlandığı başlıkları yer bulmuştur. 1965 yılında dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Necdet Uran Ankara’da Anıtkabir’e çelenk koymuş, yayınladığı kutlama mesajında resmî olarak ilk defa “Türk Deniz Kuvvetleri Günü” ibaresini kullanmıştır.

Aynı yıl kurulan Türk Donanma Cemiyeti ilk olağan kongresini Preveze Deniz Zaferi’nin yıldönümüne tekabül eden 27 Eylül 1965 tarihinde yapmıştır. Her yıldönümünde Cemiyet’in yayımladığı Derya dergisinde günün anlam ve önemine ilişkin makaleler yer almıştır. Cemiyet tarafından başlatılan en önemli girişimlerden biri olan “Atatürk Filotillası Kampanyası” da 27 Eylül 1970’te yayımlanan bir bildiri ile hayata geçirilmiştir.
1968 yılında icra edilen kutlamaya, o dönemde dünyada en genç Deniz Kuvvetleri Komutan Yardımcısı ve Donanma Komutanı olan Cezayirli Deniz Üsteğmen Fethi Lahdar iştirak etmiş, memleketinden getirdiği toprağı Barbaros türbesine koymuştur.

26 Eylül 1972 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin 6’ncı Cumhurbaşkanı Oramiral Fahri Sabit Korutürk’ün senatör olarak Senato’nun 86’ncı birleşiminde Preveze Deniz Zaferi’nin 434’üncü yıldönümü vesilesiyle yaptığı konuşma, deniz ve denizcilik konularında gerçekleri ve çözüm yollarını göstermesi bakımından tarihe not düşmüştür.

Türk Denizcilik Tarihinin en parlak sayfalarından birini teşkil eden “Preveze Deniz Zaferi”nin aynı zamanda “Deniz Kuvvetleri Günü” olarak kutlanması uygulanmasına 26 Haziran 1974’te emirle son verilmiştir. Çaka Bey tarafından Bizans donanmasının yenilgiye uğratıldığı ve ilk Türk deniz zaferi olan Koyun Adaları Zaferi’nin kazanıldığı 19 Mayıs 1090 tarihinin Türk Deniz Kuvvetleri Kuruluş Günü olarak kabul edildiği ve 19 Mayıs 1975 tarihinin Türk Deniz Kuvvetleri Kuruluşu’nun 885’inci yıldönümü olarak anılması ve müteakip yıllarda benzer uygulamaya devam edilmesi emredilmiştir. Bu emir yayınlanmadan önce uygulamaya yönelik eleştiriler denizci yazarların kaleminden köşe yazılarında yer almış, ilk deniz zaferinin Deniz Kuvvetleri Günü olarak kutlanması yerine mevcut uygulamaya devam edilmesi yönünde görüş belirtilmiştir. 1975 yılından itibaren 27 Eylül’lerde sadece Preveze Deniz Zaferi’nin Yıldönümünü kutlama töreni icra edilmiştir. Daha sonra, Çaka Bey tarafından 50 parçalık ilk Türk Donanması’nın oluşturulduğu ve Ege’nin sıcak sularına yelken açtığı 1081 senesi, Deniz Kuvvetleri’nin kuruluş yılı olarak kabul edilmiştir.

1996 yılından itibaren 27 Eylül Preveze Deniz Zaferi yıldönümünün aynı zamanda Deniz Kuvvetleri Günü olarak kutlandığı, Deniz Kuvvetleri birliklerinin bulunduğu şehirlerde icra edildiği açık kaynaklarda yer alan haberlerde görülmektedir. Dönemin Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Güven Erkaya, gördüğü bir tablodan esinlenerek İstanbul Boğazı’nda donanma gemilerinin geçmişte olduğu gibi geçit töreni yapması geleneğini tekrar canlandırmıştır. 30 Ağustos 1996 tarihinde Zafer Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü kutlamaları kapsamında Donanma Komutanlığı unsurları İstanbul Boğazı’nda geçit töreni icra etmiş, törende 1’inci Taktik Hava Kuvvetleri Komutanlığı bağlısı dokuzar F-16 ve F-4 uçağı iki tur gösteri uçuşu icra etmişlerdir. Tören geçişi sırasında Deniz Kuvvetleri bağlısı bandolar, Üsküdar ve Ortaköy’de konser vermişlerdir. Boğazda geçit töreni 30 Ağustos 1997 Zafer Bayramı ve 75’inci Yıldönümü, 30 Ağustos 1998 Zafer Bayramı, 29 Ekim 1998 Cumhuriyet Bayramı ve 76’ncı Yıldönümü ve de 30 Ağustos 2009 Zafer Bayramı kapsamında yinelenmiştir.

Resim 6: 29 Ekim 1998 Deniz Tören Geçişi Kitapçığı

27 Eylül Preveze Deniz Zaferi Günü ve Deniz Kuvvetleri Günü, Deniz Kuvvetlerinin gururu olan Millî Gemi (MİLGEM) projesinin birinci ve ikinci korvetleri olan TCG Heybeliada ve TCG Büyükada’nın denize indirilme ve hizmete girme törenlerinin icrası içinde özellikle seçilen bir tarih olmuştur.

Resim 7. TCG Heybeliada Denize İndiriliş Töreni 27 Eylül 2008

Bunun yanı sıra, Osmanlı donanmasının sefere çıkmadan önce büyük Türk denizcisi Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa’nın Beşiktaş’taki türbesini selamlama geleneği, Mavi Vatan-2019 Tatbikatı sonunda Türk Deniz Kuvvetlerince yeniden başlatılmıştır. Selamlama geleneğinin yeniden canlandırılmasına yönelik olarak, Türk donanmasının gelişme gösterdiği ve deniz yetki alanları mücadelesi yaptığı bir dönemde “sembolik bir anlam” taşıdığı yorumu bazı yurtdışı açık kaynaklarda eleştirel tonda yer almıştır.

Preveze Deniz Zaferi ve Deniz Kuvvetleri Gününün 481’inci yıldönümü kapsamında Karadeniz’de eğitim icra eden donanma gemileri 27 Eylül 2019 tarihinde İstanbul Boğaz geçişi esnasında büyük Türk denizcisi Barbaros Hayrettin Paşa Türbesini ve halkımızı çımariva ile selamlamıştır. 2020 yılındaki 482’nci yıldönümü kapsamında, adını taşıyan TCG Barbaros fırkateyni, Barbaros Hayrettin Paşa’nın türbesini ve anıtı denizden selamlayarak bu geleneğin devam edeceğini teyit etmiştir. 2021 yılında ise bu geleneği TCG Kemal Reis yerine getirmiştir. Ayrıca, 4 Temmuz 2021’de Barbaros Hayrettin Paşa vefatının 475’inci yıldönümünde türbesi başında anılmış; 2022 yılında da bu anma töreni tekrar edilerek bu geleneğin de devam edeceği gösterilmiştir.

Sonuç olarak, son otuz yılda Türk Denizcilik tarihinin en önemli Amirali olan Barbaros Hayrettin Paşa’nın hatırası ile onun kazandığı Preveze Deniz Zaferi ile ilişkili anma törenleri, denizden selamlama ve geçit töreni gibi faaliyetlerin sayısının yoğunluğu artmakta; kamuoyunda sahiplenilmekte ve medyada görünürlüğü de yükselen bir eğilim göstermektedir. Bu bağlamda, mevcut uygulamalardaki artış eğilimi Türk Deniz Kuvvetleri güçlendikçe bahriye tarihine ve geleneklerine verilen önemin arttığını teyit etmektedir. Bu gelenek hatırlanması, Osmanlı Donanma Cemiyeti’nin tamda başlangıçta tespit ettiği amaca yönelik olarak son dönemde kamuoyunda denizcilik bilincinin geliştirilmesi konusundaki gayretlere de doğrudan katkı sağlamaktadır.